Հայաստանում արտահերթ ընտրություններ անցկացնելու որոշումը հասարակության մեջ նոր իրավիճակ է ստեղծել, երբ պատային վիճակից դուրս գալու հնարավորություն է առաջանում։ Այս մասին «Հայ-ռուսական ռազմավարական միության առկա հարցերը արդի սպառնալիքների ու մարտահրավերների առջև» կլոր սեղանի ժամանակ հայտարարել է ռուս քաղաքագետ, ԵԱՏՄ ինստիտուտի տնօրեն Վլադիմիր Լեպեխինը։
«Ակնհայտ է, որ հայ հասարակությունն այսօր գտնվում է ուժեղագույն սթրեսի վիճակում։ Այն ցավ է պատճառում, այսպես կոչված հետտրավմատիկ համախտանիշ է, երբ բոլորը հասկանում են, որ Հայաստանը բախվել է գրեթե աղետի։ Մյուս կողմից, հայ հասարակությունն այս աղետի հետևանքներին ընդհանուր առմամբ արձագանքում է ոչ ադեկվատ։ Երկրում նման սթրեսային իրավիճակում ռացիոնալ որոշումները չեն աշխատում, աշխատում են միայն զգացմունքային: Իսկ սթափ և պրոֆեսիոնալ քաղաքական վերլուծությունը, կարծես, որևէ մեկին ոչինչ չի տալիս, քանի որ հայ հասարակությունը չի արձագանքում ռացիոնալ բացատրություններին», - նշեց նա։
Հայ հասարակության հիվանդությունն արտահայտվում է, կարծում է ռուս փորձագետը, առաջին հերթին, իրականության մասին պատկերացումների անհամարժեքության եւ որոշ պատրանքների ճգնաժամի մեջ, այդ ճգնաժամը չընդունելու կամ նույնիսկ նշված պատրանքների փլուզման մեջ: Իշխող խումբը չի ցանկանում խոստովանել, որ իր արտաքին քաղաքական կուրսը շատ առումներով սխալ է, եթե ոչ հանցավոր իր երկրի նկատմամբ։ Ընդդիմությունը պատրաստ չէ ընդունել, որ ՀՀ զարգացման տեսլական չունի, չունի իշխող խմբին դիմակայելու ռեսուրս, և պետք է անցնել իր գործողությունների այլ մարտավարության։ Այսինքն, հայ հասարակության մեջ չկա հստակ, ճշմարտացի եւ միանշանակ պատասխան այն հարցին, թե որն է Հայաստանի ներկայիս դժբախտությունը եւ, համապատասխանաբար, պատասխան չկա, թե ինչպես հաղթահարել այդ արհավիրքը:
«Հայ հասարակությունն այժմ զբաղված է հիմնականում ղարաբաղյան պատերազմում ՀՀ պարտության մեղավորներին փնտրելով, բայց ոչ դժբախտության գիտակցմամբ։ Ավելին, մեղավորների որոնման մեջ ինչ-որ մեկը նույնիսկ կարծում է, որ մեղավոր է Ռուսաստանը, բայց քչերն են գիտակցում և հստակ խոսում այն մասին, որ գլխավոր մեղավորները երեքն են՝ գլոբալ ուժերը, որոնք խաղարկել են հայ-ադրբեջանական խաղաքարտը, ագրեսորը (Ադրբեջանն ու Թուրքիան), ինչպես նաև մեղավոր է անորոշության, պառակտվածության և ոչ ադեկվատության վիճակը, որում հայտնվել է հայ հասարակությունն ընդհանրապես։ Իսկ դրա համար պատասխանատվություն են կրում բոլորը՝ և Փաշինյան-Սարգսյան-Քոչարյան, և երկրի բոլոր քաղաքական ուժերը, ողջ հայկական էլիտան», - նշեց նա։
Անորոշությունը, տարանջատումը և անհամարժեքությունը հաղթահարելու համար հայ հասարակությունը պետք է նախ և առաջ դադարի մեղավոր փնտրել և սկսի խոսել աղետի մասին, գիտակցի դրա մակարդակը: Իսկ ճշմարտությունն այն է, որ պատերազմում տուժել են նրա բոլոր երեք մասնակիցները՝ և Հայաստանը, և Արցախը, և Ռուսաստանը։ Այսինքն՝ տարածաշրջանում առկա իրավիճակը Հայաստանի, Արցախի և Ռուսաստանի ընդհանուր դժբախտությունն է։ Եվ ոչ ոք դա չի լուծի, բացի մեզանից։
«Երկրորդ՝ Հայաստանի, Ռուսաստանի և Արցախի ռազմական դաշինքն անարդյունավետ էր։ Այս դաշինքն այժմ անկարող է գործել վճռական եւ համակարգված է ծայրահեղ իրավիճակում: Նա անգործունակ է եղել առաջ շարժվելու համար։ Եվ ընդհանրապես՝ դաշինք, ըստ էության, չի եղել։ Այս դաշինքի բոլոր երեք կողմերը գործել են մասնատված՝ ի տարբերություն հակառակորդի դաշինքի։ Ի տարբերություն նրա, մեր դաշինքը չուներ ոչ ընդհանուր նպատակներ, ոչ ընդհանուր թշնամու ըմբռնում, ոչ պատերազմի ռազմավարություն։ Հայաստանի ղեկավարությունը ռազմական պարտավորություններ չի ունեցել Արցախի նկատմամբ, չի ունեցել ռազմավարական պայմանավորվածություններ Ռուսաստանի հետ՝ ռուսական զինվորականների ներկայությունը Արցախում դիտարկելով որպես հանգամանք, այլ ոչ թե որպես իրական ռեսուրս։ Համապատասխանաբար, Ռուսաստանը Հայաստանի հանդեպ հստակ պարտավորություններ չի ունեցել, չի հասկացել այն փաստը, որ Հայաստանը ռեսուրս է տարածաշրջանում իր ազդեցությունն ամրապնդելու համար», – ընդգծել է նա։
Այսպիսով, եզրակացությունը մեկն է՝ Ռուսաստանն ու Հայաստանը պետք է ստեղծեն ռազմական դաշինք և վերանայեն իրենց ռազմական միությունը։ Ռազմական համագործակցության եւ ռազմավարական փոխգործակցության մասին նոր պայմանագրի կնքում: Իսկ դրա համար կարևորագույն պայման է համապատասխան քաղաքական համակարգի բերումը, քանի որ հնարավոր չէ նոր ռազմական դաշինք կնքել Հայաստանի և Ռուսաստանի միջև, երբ Հայաստանում չափազանց ուժեղ են իշխանության մեջ առկա տարաձայնությունները և երբ երկրում ձևավորվել է, օրինակ, անվտանգության այնպիսի խորհուրդ, որը արգելափակում է այդ միության զարգացումը:
«Իմ կարծիքով, նորմալ չէ, երբ Հայաստանի Անվտանգության խորհրդում կան մարդիկ, ովքեր ՆԱՏՕ-ի հետ համագործակցությունը դիտարկում են որպես իրենց գործունեության գերակա ուղղություն: Հետևաբար, նորմալ չէ, երբ Ռուսաստանի Անվտանգության խորհրդում կան մարդիկ, որոնց համար Լոնդոնի որոշումներն ավելի կարևոր են, քան հայ ժողովրդի շահերը», - հավելել է նա։
Այս համատեքստում Լեպեխինը բացարձակ ճիշտ է համարում արտահերթ ընտրություններ անցկացնելու ՀՀ վարչապետի որոշումը։ Ընտրությունները հնարավորություն են տալիս այս գործընթացի բոլոր կողմերին խոսքից գործի անցնելու, կոնկրետ քաղաքական ակցիաների ձեւավորմանը եւ անցկացմանը դիմակայելուց։
