25.12.2025
Առաջին անգամ հայերեն է թարգմանվել Կարլ Ֆլեշի «Ջութակ նվագելու արվեստը» աշխատությունը
24.12.2025
Առաջին անգամ հայերեն է թարգմանվել Կարլ Ֆլեշի «Ջութակ նվագելու արվեստը» աշխատությունը

Առաջին անգամ հայերեն է թարգմանվել Կարլ Ֆլեշի մոնումենտալ և շրջադարձային «Ջութակ նվագելու արվեստը» աշխատությունը: Այն ջութակահարների կրթությանը վերաբերող հիմնարար դասագիրք է: Առաջին անգամ հրատարակվելով 1923թ.-ին՝ այն մնում է ջութակահարների կրթության անկյունաքարը և մինչև այժմ լայնորեն կիրառվում է ամբողջ աշխարհի երաժշտական ուսումնական հաստատություններում: Այս մեթոդական ձեռնարկը պատասխանում է գործիքին տիրապետելու բոլոր հարցերին՝ առաջարկելով տեխնիկայի զարգացման համակարգված մոտեցում՝ ձայնի արտաբերումից, մինչև մատների և աղեղի ճկունությունը և հոգեբանական պատրաստվածությունը։ Ֆլեշի սկզբունքների ըմբռնումը կարող է զգալի կերպով բարելավել, թե կատարելագործվող մասնագետի, թե առաջադեմ ուսանողի կատարողական մակարդակը: «Ջութակ նվագելու արվեստը» աշխատության գերմաներեն նոր հրատարակությունը 2020թ.-ին խմբագրել են Մաքսիմիլիան Սիմոնը և Նադին Կոնտինին։ Գերմաներենից հայերենի թարգմանիչն ու գլխավոր խմբագիրը ջութակահար, Դետմոլդի կոնսերվատորիայի պրոֆեսոր Արամ Բադալյանն է: Հայերեն թարգմանությունը հրատարակվել է Բեռլինի Ries & Erler հրատարակչության հետ կնքված լիցենզային պայմանագրով։ Այս շրջադարձային կարևորություն ունեցող նախագիծն իրականացվել է Primavera Foundation of Armenia բարեգործական հիմնադրամի կողմից՝ Հայաստանի ազգային ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի հետ համատեղ՝ «Ամարյան» բարեգործական հիմնադրամի, Apricot Capital-ի և Balchug Capital-ի ֆինանսական աջակցությամբ։ Հովանավորների որոշմամբ՝ «Ջութակ նվագելու արվեստը» ձեռնարկի հայերեն թարգմանված տարբերակն անվճար կտրամադրվի Հայաստանի կոնսերվատորիաներին, երաժշտական քոլեջներին և դպրոցներին: Այս նշանակալից առիթով «Արամ Խաչատրյան» համերգասրահում հրավիրվել էր մամուլի ասուլիսի, որին ներկա էին ՀԱՖՆ գեղարվեստական ղեկավար և գլխավոր դիրիժոր Էդուարդ Թոփչյանը, ջութակահարներ Մաքսիմիլիան Սիմոնը և Արամ Բադալյանը, ինչպես նաև «Պրիմավերա» բարեգործական մշակութային հիմնադրամի համահիմնադիր Ելենա Յակովլևան և «Ամարյան» բարեգործական հիմնադրամի հասարակայնության հետ կապերի պատասխանատու Լենա Գյուլխասյանը: Հարցին, թե որպես ջութակահար-դիրիժոր ի՞նչ նշանակաություն ունի Էդուարդ Թոփչյանի համար Կարլ Ֆլեշի «Ջութակ նվագելու արվեստը» մեթոդական ձեռնարկը՝ Թոփչյանը պատասխանեց. «Հրաշալի աշխատանք է արվել «Պրիմավերա» հիմնադրամի կողմից՝ Ելենա Յակովլևայի գլխավորությամբ: Այժմ Կարլ Ֆլեշի այս հիմնարար աշխատությունը հասանելի է հայ մասնագետներին մայրենի լեզվով, ինչի առթիվ շնորհավորում եմ կոլեգաներիս: Որպես ջութակահար, ես մի քանի տաղանդավոր աշակերտներ եմ ունեցել, որոնց թվում է նաև իմ կինը՝ Անուշ Նիկողոսյանը, և դասավանդելիս շատ եմ օգտվել այս գրքի գերմաներեն տարբերակից, հատկապես, վարժությունների և գամմաների գրքից, որն առաջիկայում նույնպես կթարգմանվի հայերեն՝ «Պրիմավերա» հիմնադրամի ջանքերով: Հսկայական աշխատանք է արված, որը բարձր է գնահատվել մասնագետների կողմից, ինչպիսին է օրինակ` Աննե-Սոֆի Մուտտերը, որի ուղերձը կա գրքի սկզբում, ուրախ եմ, որ նախաբանը գրելու պատիվն էլ վստահվել է ինձ։ Դե, իսկ դեկտեմբերի 24-ին մեծ համերգով կնշենք այս նշանակալից իրադարձությունը, բնականաբար, կհնչեն ջութակի կոնցերտներ՝ Բրուխի թիվ 1 և Կորնգոլդի Ջութակի կոնցերտները, ի դեպ, Կորնգոլդինը Հայաստանում երկրորդ անգամ է հնչելու, մինչ այդ, նվագախումբը կողջունի ունկնդրին Գլինկայի «Ռուսլան և Լյուդմիլա» նախերգանքի կատարմամբ»: «Ամարյան» բարեգործական հիմնադրամի ներկայացուցիչը՝ Լենա Գյուլխասյանը նշեց, որ հիմնադրամի համահիմնադիրներ Դավիթ և Վարդան Ամարյանները, լինելով խոշոր գործարարներ, ռազմավարական են համարում մշակույթի և կրթության ոլորտում նույնպես անել երկարաժամկետ ներդրումներ, որի արդյունքում կստեղծվի մնայույն արժեք և հիմնարար օգուտներ կբերի ոլորտին՝ տվյալ դեպքում Հայաստանում ջութակի դպրոցի զարգացմանը: «Մեզ համար սկզբունքային է նաև այն, որ ձեռնարկը բոլոր մասնագետներին տրամադրվելու է անվճար: Այս անգնահատելի ձեռքբերումը պրակտիկ գործունեությամբ ամրապնդելու համար նաև հովանավորելու ենք Մաքսիմիլիան Սիմոնի և Արամ Բադալյանի վարպետության դասերը, որոնք ծրագրված են անցկացնել Երևանում և Գյումրիում: Իհարկե, դեկտեմբերի 24-ի «Ջութակ նվագելու արվեստը» խորագրով համերգով էլ հանդիսավոր կերպով կնշենք այս պատմական իրադարձությունը»,- եզրափակեց տիկին Գյուլխասյանը: Ելենա Յակովլևան շնորհակալություն հայտնելով հովանավորներին, առանց որոնց աջակցության հնարավոր չէր լինի իրականացնել այս հավակնոտ ծրագիրը, ասաց, որ ակադեմիական ոլորտին վերաբերող մասնագիտական-ուսումնական ձեռնարկ հրատարակելն ահռելի մեծ աշխատանք է: Ծրագիրն իրականություն դարձնելու համար 7 ամիս շարունակ աշխատել են 20 բարձրակարգ մասնագետներ: Գիրքը լույս է տեսել 300 օրինակով, գերմանական հրատարկչության հետ 500 օրինակ տպելու համաձայնություն կա և եթե հարկ լինի, կհրատարակեն մնացած 200 օրինակը ևս: Գրքի գերմաներեն նորացված հրատարակության խմբագիր Մաքսիմիլիան Սիմոնն անդրադառնալով մասնագիտական որոշ նբություններ՝ նշեց. «Մեր մասնագիտության մեջ այնք դժվար է ամեն ինչ բառերով բացատերլ, առավել ևս ասելիքդ հասցնել աշակերտին: Օրինակ՝ շատ կարևոր է հասնել գործիքի գեղեցիկ, ազնվական, հարուստ հնչողությանը, բայց տեխնիկապես ինչպե՞ս է դա հնարավոր իրագործել, այս գրքում դա շատ պարզ ու հստակ է բացատրված, և այդպես, բազում հմտություններ ու հնարքներ, որոնց պետք է տիրապետի ջութակահարը: Ինձ համար Հայաստանի հետ կապը շատ յուրահատուկ նշանակություն ունի: Լինելով «Պրիմավերա» հիմնադրամի ջութակի բաժնի ղեկավարը՝ վարպետության դասերով շատ եմ շրջել Հայաստանի երաժշտական ուսումնական հաստատություններով և հասկացել եմ, որ ամեն տեղ կա ինֆորմացիայի, մեթոդական ձեռնարկի պակաս, որի վրա կհիմնվեն մասնագետները: Այս առումով, Կարլ Ֆլեշի գրքի հայերեն թարգմանությունը լավագույն որոշումն էր. այն բոլոր ժամանակների ամենահեղինակավոր ուսումնական մեթոդներից է»: Ամփոփելով ասուլիսը Արամ Բադալյանը շեշտեց, որ գրքի թարգմանության վրա աշխատելիս ամենադժվարը գերմաներեն լեզվի գեղեցկության փոխանցման և հասկանալի շարադրման մեջ ընտրությունն էր: Թե Ֆլեշի, թե Մաքսիմիլիանի մոտ շատ գեղեցիկ լեզվով են մտքերը շարադրված, հայերեն տարբերակում ես ընտրեցի միջին ճանապարհը, որ լինի բավարար գեղեցիկ, միևնույն ժամանակ, ժամանակակից ընթերցողի համար պռակտիկ և հասկանալի: Նա հավելեց. «Հատկապես 44-օրյա պատերազմից հետո ես և իմ հայ ընկերներն ամեն ջանք ներդնում ենք, որպեսզի յուրաքանչյուրս մեր ոլորտում օգտակար լինենք մեր հայրենիքին: Երբ Յակովլևայի կողմից ստացավ գիրքը թարգմանելու առաջարկությունը, շատ ոգևորվեցի այդ գաղափարով ու անմիջապես համաձայնվեցի: Իհարկե, այդ ժամանակ չէի պատկերացնում աշխատանքի ողջ ծավալը, արդյունքում ես ամիսներ եմ լուսացրել այս թարգմանության վրա, բայց արդյունքն արժեր ներդրած բոլոր ջանքերը»: