Թեպետ Հայաստանին հաջողվել է Եվրամիության հետ համաձայնության գալ նոր շրջանակային համաձայնագրի հացում, որը նախատեսվում է ստորագրել նոյեմբերին կայանալիք Արեւելյան գրոծընկերության երկրների ղեկավարների Բրյուսելի գագաթնաժողովում, սակայն Կատալոնիայի շուջ առաջացած ճգնաժամը կարող է փոխել իրադրությունը:
Այս կարծիքին է Բանակցային գործի մասնագետ, CM&Partners ընկերությունում ավագ խորհրդատու Արթուր Մարտիրոսյանը: Նրա խոսքով, խնդիրը ոչ թե արդեն իսկ համաձայնեցված եւ հրապարակված Հայաստան-ԵՄ «Համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագիրն» է, այլ Եվրամիության ներսում տեղի ունեցող գործընթացները: «Ինտրիգը ոչ թե փաստաթղթի հետ է կապված, այլ, որքան էլ տարօրինակ է՝ Կատալոնիայի իրադարձությունների», - նշում է նա ու հավելում, որ կան եվրոպական մի շարք երկրներ, որոնք փորձում են քաղաքականացնել գործընթացը։ «Բանակցությունները շարունակվում են, և ամեն ինչ կախված է նրանից, թե ինչպես կկարգավորվի հարցը»,- նշեց բանակցային գործի մասնագետը, գրում է armtimes.com-ը:
Նրա խոսքով, այնուամենայնիվ 2013 թ-ի սեպտեմբերի իրադարձություններից հետո, երբ Երեւանը ընտրեց եվրասիական ուղին, Եվրամիության հետ բանակցություններում հայկական կողմին հաջողվել է հեռանալ «կամ-կամ» ձևակերպումից, համոզել ԵՄ-ին, որ կարող է լինել «և-և»:
«Իրականում այժմ բարդ է ասել՝ կլինի՞ դա, թե՞ ոչ։ Ամեն ինչ կախված է նրանից, թե Կատալոնիայի իրադարձություններն ինչպես կզարգանան։ Մի բան է ստորագրել համաձայնագիրը, այլ բան՝ անցնել դրա կատարմանը: Շատ բան կախված կլինի հայկական կողմի արհեստավարժություներից, որ բանակցային գործընթացը հեռու պահի քաղաքականացված երանգներից», - պարզաբանեց Մարտիրոսյանը։
Նրա հետ չհամաձայնեց Կովկասի ինստիտուտի ղեկավար, քաղաքագետ Ալեքսանդր Իսկանդարյանը, ով կարծում է, որ քաղաքական խնդիրներ ՀՀ-ԵՄ բանակցային գործընթացում չկան: «Խնդիրները տեխնիկական են», - ասաց նա ու հավելեց, որ իր կարծիքով համաձայանագիրը կկնքվի: Նա հիշեցրեց, որ այդ մասին նաեւ վերջերս հայտարարեց ԵՄ հանձնակատար Յոհաննես Հանը, ում խոսքով ստորագրման արարողությունը կարող է տեղի ունենալ մոտավորապես նոյեմբերի 24-ին։
Վերջերս Եվրոպական հարևանության քաղաքականության և ընդլայնման բանակցությունների հարցերով Եվրամիության հանձնակատար Յոհաննես Հանը Էստոնիայի մայրաքաղաքում անցկացվող Արևելյան գործընկերության քաղաքացիական հասարակության ֆորումի ժամանակ հայտարարեց, որ Հայաստան-Եվրամիություն նոր համաձայնագիրը կստորագրվի նոյեմբերին Բրյուսելում կայանալիք Արևելյան գործընկերության գագաթնաժողովի ընթացքում:
Միեւնույն ժամանակ Իսկանդարյանը միանշանակ չի պնդում, որ Բրյուսելում կողմերը հաստատ կստորագրեն փաստաթուղթը: «Բայց երբեք մի ասա՝ երբեք, և եթե չհասցնեն նոյեմբերի 24-ին, ապա ավելի ուշ կստորագրեն, բայց հաստատ կստորագրեն։ Կան խնդիրներ, բայց դրանք քաղաքական չեն։ Եվրոպացիների հետ համաձայնությունը կա, հարևանների հետ բարդությունները հարթվել են», - ասաց նա։
Երկու բանախոսներն էլ վստահ են, որ ՀՀ-ԵՄ նոր համաձայնագրի մասով Ռուսաստանի հետ «ամեն ինչ համաձայեցված է», ուստի 2013 թ-ի ուրվականի մասին պետք չէ խոսել: «Ռուսաստանի հետ ամեն ինչ համաձայնեցված է, լուրջ հակասություններ չկան։ Բայց նորից՝ ոչինչ բացառել չի կարելի։ Թեպետ դրա հավանականությունը քիչ է»,-ասաց Իսկանդարյանը։ Արթուր Մարտիրոսյանն էլ նշեց, որ ընդհանուր առմամբ, ամեն ինչ համաձայնեցված է, հակասություններ չկան խաղացողների հետ: Նրա կարծիքով, ՌԴ-ն էլ ուզում է ԵՄ հետ հարաբերությունները կարգավորել, քանի որ երկուսն էլ շատ բան են կորցնում այդ հակասություններից։
Միեւնույն ժամանակ փորձագետները նշում են, որ շրջանակային համաձայնագրի ստորագրումը դեռեւս չի նշանակում, որ այն միանգամից կյանքի է կոչվելու: Այն դեռ պետք է անցի բավականին երկար վավերացման գործընթաց ՀՀ-ում եւ Եվրամիության անդամ պետություններում: Այս գործընթացում, որն, ըստ մասնագետների կանխատեսումների կարող է տեւել մեկ տարուց ավելի, հնարավոր է առաջանան նոր բարդություններ: Օրինակ, ԵՄ անդամ երկրներից Հայաստանը դիվանագիտական հարաբերություններ չունի Հունգարիայի հետ։ Այդ կապերը խզվեցին Բուդապեշում ՀՀ Պն սպա Գուրգերն Մարգարյանին կացնահարած, մարդասպան Ռամիլ Սաֆարովին Ադրբեջանին արտահանձնելուց հետո:
Փորձագետերի խոսքով, այս հարցում թերեւս Հայաստանը հույս է կապում ԵՄ-ի պաշտոնյաների հետ, որոնք Հունգարիայի հետ կապված հնարավոր խնդիրները կփորձեն կարգավորել:
Իսկանդարյանի խոսքով, պարտադիր չէ, որ ՀՀ-ի և Հունգարիայի հարաբերությունները կարգավորվեն, բոլոր միություններում էլ հակասություններ կան: «Այս փաստաթղթում կան կոնկրետ բաներ, որոնք Հայաստանը պետք է կատարի, կան նաև ԵՄ-ի կոնկրետ պարտականությունները։ Դա երկարատև աշխատանք է, այն գործընթաց է, ոչ թե միանգամյա ակտ, որը ստորագրեցիր և վերջ։ Դա տեւական աշխատանք է», - ասաց նա ու ընդգծեց, որ բոլոր միությունները միայն համագործակցության հարթակ չեն, այլ նաև՝ տարաձայնությունների։
«ԵՄ-ն իր մեջ ներառում է 28 երկիր, որոնք տարբեր են, ունեն խնդիրներ նույնիսկ իրենց ներսում, ուր մնաց՝ մյուս երկրների հետ։ Հունգարիան հազվագյուտ երկիր է, նրանց պետք չէ Հայաստանը, որպեսզի խնդիրներ ունենան ԵՄ ներսում», - նշում է Ալեքսանդր իսկանդարյանը։ Այժմ, նրա խոսքով, պետք է ուղղակի մտնել «այդ ջրի մեջ», իսկ հետո կլինեն սովորական դիվանագիտական ու բյուրոկրատական գործընթացներ, որոնք կմաքրեն այդ հակասությունները։
