Էրդողանի կալանավորած ակտիվիստների կանայք ծեծում են ատյանների դռները. լեհական պարբերական
Թուրքիայում հեղաշրջման փորձից հետո արդեն ավելի քան 50 հազար քաղբանտարկյալ կա։ Այս մասին ասված է գերմանական նկարահանող խմբի պատրաստած վավերագրական ֆիլմում, որը հրապարակել է Gazeta Wyborcza լեհական թերթը։
Հեռուստալրագրող Օղուզ Ուսլուերը իրադարձությունների գիշերը վերադառնում էր տուն։ Բոսֆորի կամուրջի վրա նա բախումների ականատես է դառնում։ Հիմա նա բանտում է։ Նրա կինը՝ Սյունայը, գիտաշխատող էր։ Հիմա ոչ ոք չի համարձակվում նրան աշխատանքի վերցնել, եւ նա հարազատների խնամքին է մնացել։ Նրա սոցքարտի վրա հայտնվում է «Հեռացվել է հատուկ կարգադրությամբ» գրառումը։
«Մեր կյանքը ամուսնուս ծաղրանկարներից սարսափելի է։ Մենք ինքներս ծաղրանկարի մաս ենք դարձել,– լրագրողին ասում է Cumhurriyet թերթի ծաղրանկարիչ Մուստաֆա Քարթի կինը՝ Սեւինջը,– բայց հումորը վախի խորթ որդին է։ Եվ քանի դեռ երկրում տեղ ունի վախը, իմ ամուսինը կաշխատի»,– հավելում է նա։
Հեղաշրջման փորձի նախօրեին 27-ամյա Էվրա Էրը երկրորդ երեխային լույս աշխարհ բերեց։ Նրա ամուսինը, որը ՌԾՈւ զինվորական էր, այդ գիշեր կնոջ ու երեխայի հետ էր։ Սակայն նրան միեւնույնն է հետո կալանավորեցին։ 10 ամիս անց նրանց երկրորդ երեխան մահանում է։
«Հիմա ես չեմ կարող քնել մութ սենյակում։ Ինձ թվում է՝ իմ երեխան ինձ մոտ է վերադառնում»,– ասում է Էվրան, որի ծնողները Էրդողանի ջատագովներ են եւ փեսային մեղավոր են համարում։ «Նրանք ասացին՝ բաժանվի՛ր նրանից եւ վերադարձի՛ր։ Այդ պատճառով էլ չեն խոսում ինձ հետ։ Ամուսնուս հարազատները՝ նույնպես»։ Նրա ամուսնուն՝ Սամեդին, միայն մեկ անգամ են թույլ տվել այցելել որդու գերեզմանին։ Նրան բերել էին ժանդարմներով լի ավտոբուսով։ «Այնպես էին շրջափակել, որ ես չկարողացա նրան տեսնել։ Ի՞նչ կարող էր նա անել սեփական երեխայի թաղմանը»,– ասում է կինը, որը հիմա մեկ երեխայի հետ, առանց փողի եւ բնակարանի, սպասում է ամուսնուն։ Նրան օգնում է Cumhurriyet թերթը, որտեղ լրագրողներն ու նրանց կանայք մեկ ընտանիք են դարձել։
Կալանավորվում է Cumhurriyet-ի գլխավոր խմբագիր Ջան Դյունդարը։ 2015 թվականին՝ մինչեւ հեղաշրջման փորձը, նա եւ լրագրող Էրդեմ Գյուլը հետաքննություն էին հրապարակել այն մասին, թե ինչպես են Թուրքիայի ուժային կառույցները Սիրիայի իսլամիստներին զենք մատակարարում։ Դյունդարը կալանավորվեց, սակայն հետո Գերմանիայում քաղաքական ապաստան ստացավ։ Նրա որդին ապրում է Լոնդոնում, իսկ կինը՝ Թուրքիայում, որտեղից նրան թույլ չեն տալիս հեռանալ։ Սակայն 2016 թվականի իրադարձություններից հետո պարբերականի եւս մի քանի աշխատակիցներ կալանավորվեցին։ Ձերբակալեցին նաեւ 75-ամյա Այդըն Էնգինին, որին հետո, հաշվի առնելով տարիքը, ազատ արձակեցին։ Այժմ նա է կատարում գլխավոր խմբագրի պարտականությունները։
Լրագրողների կանայք պայքարում են բոլոր հնարավոր միջոցներով։ Սակայն փաստաբանները վախենում են դատարանում նրանց ամուսիններին պաշտպանել։ Օղուզ Ուսլուերի համար մեղադրող կողմը 20 տարվա ազատազրկում է պահանջել, նրա որոշ գործընկերների համար՝ ավելի քան 40։
Այժմ Սիլիվրիի բանտում են թուրքական ծագմամբ գերմանացի լրագրող Դենիզ Յուջելը, մարդու իրավունքների հարցերով գերմանացի ակտիվիստ Փեթեր Շթեյդթները։ Որոշ ժամանակ առաջ այնտեղ էր նաեւ ծաղրանկարիչ Մուսա Քարթը։ Նրան ազատ են արձակել՝ երկրից դուրս չգալու մասին ստորագրություն վերցնելով։ Բանտի ելքի մոտ նրան դիմավորել են կինն ու ակտիվիստները։ Նա գիտի, որ սա դեռ վերջը չէ, սակայն թեւաթափ լինել չի ցանկանում։
