Ո՞վ է իրականում խոչընդոտում հայ-թուրքական սահմանի բացմանը
Bloomberg-ը հրապարակել է լրագրողներ Սելջան Հաջաօղլուի և Սառա Խոջոյանի հոդվածը՝ զգալի կրճատումներով, նվիրված հայ-թուրքական հարաբերություններին: Հոդվածում նշվում է, որ Թուրքիայի և Հայաստանի փակ սահմանը երկաթե վարագույրի վերջին հատվածն է և հնարավոր է նոր սառը պատերազմի սահմանի հիմնաքարն է՝ սահմանների, որոնք ի հայտ են գալիս նախկին խորհրդային սատելիտներ համարվող երկրներում:
Հեղինակները նշում են, որ ՌԴ-ի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը ապրիլին կժամանի Երևան՝ Օսմանյան կայսրությունում Հայոց ցեղասպանության 100-ամյակի միջոցառումներին մասնակցելու համար և Պուտինը «կհաստատի երկրում ՌԴ-ի գերիշխանությունը, որին ձգտում էր Արևմուտքը, սակայն այդ երկիրը որոշեց միանալ Եվրասիական տնտեսական միությանը՝ ԵՄ-ի հակառակորդին»: Հոդվածի հեղինակները փաստորեն մեղադրում են Պուտինին, որ այցելելով Հայաստան՝ Ցեղասանության 100-ամյա տարելիցի հիշատակման միջոցառումներին մասնակցելու համար, աջակցելով իր ռազմավարական դաշնակցին որոշիչ պահին, ինքը իբր «ֆիքսում» է Հայաստանի և Թուրքիայի փակ սահմանը, օգտագործելով այդ փաստը Հարավային Կովկասը Արևմուտքից մեկուսացնելու համար:
Հասկանալու համար, թե ինչքան են իրավաչափ հեղինակների դատողությունները պետք է հիշեցնել, որ 2008-2009թթ.-ի հայ-թուրքական հաշտեցման գործընթացի նախաձեռնողը ԱՄՆ-ն էր:
Ցյուրիխում ստորագրված հայ-թուրքական արձանագրությունները ենթադրում են հայ-թուրքական սահմանի բացում և դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատում առանց նախապայմանների: Անկարան շուտով հրաժարվեց վավերացնել արձանագրությունները և որպես նախապայման առաջ քաշեց Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործընթացից հրաժարում և միակողմանի զիջումներ ղարաբաղյան հարցում: Իսկ ԱՄՆ նախագահ Բարաք Օբաման, ով սենատորի պաշտոնում բազմաթիվ անգամ խոստացել է ճանաչել Հայոց ցեղասպանությունը, 2009թ.-ի ապրիլի 24-ին խոսել է հայերեն և 1915թ.-ի դեպքերը անվանել է Մեծ Եղեռն: Այդպիսով գտնելով բարոյական առումով բավականին վիճելի հնարք՝ խույս տալու ընտրողներին տված իր խոստումներից:
Ասել, թե ԱՄՆ-ի քաղաքականությունը հայ-թուրքական հարցում անսկզբունքային է, նշանակում է չասել ոչինչ: Վաշինգտոնը չկարողացավ կամ չուզեցավ ճնշում գործադրել իր դաշնակից Անկարայի վրա, որպեսզի Թուրքիան դադարեցնի Հայաստանի շրջափակումը: Վերոնշյալ հոդվածի հեղինակները, դրա մասին գերադասում են լռել:
Ամերիկյան պարբերականի հոդվածում նշվում է, որ Հայաստանի անդամացկությունը ԵԱՏՄ-ին կարող է մթագնել Հայաստանի և Թուրքիայի ու Ադրբեջանի միջև առկա հին հակամարտությունների հանգուցալուծման հնարավորությունները: Սակայն հաշվի առնելով ԱՄՆ-ի բազմաթիվ առաջարկները, որոնք հնչեցվել են ամերիկացի համանախագահ Ջեյսմ Ուորլիքի կամ ԱՄՆ-ի այլ բարձրաստիճան պաշտոնյաների կողմից դիվերսանտներին կամ ԼՂ-ի շուրջ շրջանները Ադրբեջանին հանձնելու վերաբերյալ, պարզ է դառնում, թե ում շահերի հաշվին կարող էր տեղի ունենալ Հայաստանի և թուրք-ադրբեջանական տանդեմի հաշտեցումը: Այս առումով անդամակցելով ԵՏՄ-ին՝ Հայաստանը ցանկացել է ապահովագրել իրեն՝ «հաշտեցման» անցանկալի սցենարներից՝ մասնավորապես Անկարայի և Բաքվի պոտենցիալ ագրեսիայից:
