Ռուսաստանցի հայտնի արևելագետ Ալեքսանդր Սոտնիչենկոն VERELQ-ին տված հարցազրույցում մեկնաբանում է Սիրիայում տիրող իրավիճակը՝ թուրքական բանակի ներխուժման սպառնալիքների համատեքստում:
ՌԴ ՊՆ-ը նախօրեին հայտարարել է Թուրքիայի կողմից Սիրիայում մարտական գործողություններին գաղտնի պատրատսվելու մասին: Որքանո՞վ է իրական այդ սպառնալիքը:
Իմանալով Էրդողանի բնավորությունը կարելի է ասել, որ նա կարող է գնալ այդ սցենարին: Սակայն Թուրքիայի քաղաքական էլիտայում այժմ պայքարում են երկու խմբավորումներ: Առաջինը՝պրագմատիկների խումբն է: Նրանք կարծում են, որ չնայած մեծ կորուստներին, որ Թուրքիան կրել է սիրիական հակամարտությունում միջամտության պատճառով, պետք է այնուամենայնիվ հետ քաշվել:Այդպիսի մարդկանց թիվը իշխանությում շատ է: Երկրորդ խմբավորումը՝դրանք այն մարդիկ են, որոնք ստանձնել են պատասխանատվություն այն մեծ ներդումների համար, որ Թուրքիան արել է սիրիական գրոհայիններին պաշտպանելու համար: Այնտեղ մեծ գումարներ են ներդրվել: Այժմ նրանք չեն ցանկանում հրաժեշտ տալ այդ գումարներին և պատրաստ է հարված հասցնել սիրիական տարածքին:
Ձեր կողմից նշված առաջին խմբավորումը ունի՞ արդյոք ազդեցություն Էրդողանի որոշումների կայացման վրա
Իհարկե: Չպետք է մոռանալ, որ Թուրքիան դեռևս խորհրդարանական հանրապետություն է:Եվ խորհրդարանի ու կառավարության դերը շատ մեծ է:Պետք է նաև հաշվի առնել, որ հենց այսօրվա Թուրքիայի նախագահը իր վարչապետության օրոք մեծ ներդրում է ունեցել ՌԴ-ի հետ ռազմավարական հարաբերությունների կառուցման գործում, ինչն առկա էր մինչև վերջին իրադարձությունները: Այսօրվա քաղաքական էլիտայից մեծ թվով մարդիկ շատ բիզնես ծրագրեր ունի, որոնք այս կամ այն կերպ կապված են ՌԴ-ի հետ: Մոսկվայի ու Անկարայի միջև հարաբերությունների վատթարացման պարագայում նրանք մեծ ֆինանսական կորուստներ են կրում: Եվ նրանք այսօր կանգնած են պրագմատիկ դիրքերում և չէին ցանկանա գժտվել ՌԴ-ի հետ և գնալ որևէ արկածախնդրության Սիրիայում:
Իսկ ինչպիսի՞ն են տրամադրությունները թուրքական գեներալիտետի ներսում, կա՞ արդյոք կոնսենսուս Սիրիայի հարցով
Թուրքական ռազմական շրջանակներում նույնպես կան տարբեր դիրքորոշումներ: Կան ավելի երիտասարդ սպաներ՝ Էրդողանի կողմնակիցներ, որոնք պատրաստ են իրականանել նրա հրամանները, այդ թվում ցուցադրել թուրքական զենքի ուժը: Նրանք կարծում են, որ Թուրքիան ունի բավականին հզոր ցամաքային բանակ, որպեսզի կարգ ու կանոն հաստատի Սիրիայում և անգամ հասնի Խմեյմիմ ավիաբազային: Սակայն նրանց հավասարակշռում է սպաների այսպես ասած եվրասիական հատվածը: Նրանք նախկինում բանտերում են անցկացրել Էրգենեքոն գործի շրջանակներում: Հետագայում նրանք ազատ են արձակվել բանտերից և նրանց ներում է շնորհվել: Նրանք հանդես են գալիս ՌԴ-ի հետ համագործակցության օգտին՝ ԱՄՆ-ի ազդեցության դեմ:
Ինչպիսի՞ն կլինեն ՌԴ-ի հնարավոր գործողությունները թուրքական բանակի հարձակման դեպքում
Իրավիճակն իրականում շատ բարդ է: Մի կողմից ՌԴ-ը չի ցանկանում ներքաշվել պատերազմի մեջ, այն էլ Թուրքիայի հետ: Պատերազմը զգալի վնաս կհասցնի երկու կողմերին էլ, ինչպես և ռուս-թուրքական պատերազմները վերջին երկու-երեք դարերի ընթացքում: Այդ բոլոր պատերազմները ձեռնտու էի Եվրոպային, քանի որ թուլացնում էին նրանց հակառակորդներին: Այսօր էլ ամերիկացիները երազում են Թուրքիայի և ՌԴ-ի բախման մասին: Ինչ վերաբերվում է ՌԴ-ի մարտական հնարավորություններին, ապա ռմբակոծիչներից ու կարծանիչներից, ինչպես նաև ռազմական փորձագետներից բացի Սիրիայում առկա են С-400 համակարգերը, որոնք բավականին արդյունավետ իրականացնում են իրենց գործառույթը: Ինձ թվում է, որ որոշակի հակահարված հասցվելու է և հարվածը բավականին ցավոտ է լինելու թուրքական օդուժի համար:
Այս փուլում ի՞նչ խնդիր է լուծում Անկարան
Խոսքն առաջին հերթին գնում է այսպես կոչված անվտանգության գոտու ստեղծման մասին, որի շուրջ խոսակցություններ կան արդեն երեք տարի:Երկրորդ՝զորքերի մուքտը Սիրայի հյուսին, այն տարածք, որտեղ բնակվում են քրդերը՝նրանք ինքնավարության ստեղծումը թույլ չտալու համար: Սակայն այստեղ պետք է հաշվի առնել այն հանգամանքը, որ բուն Թուրքիայում բնակվում է առնվազն 15 միլիոն քուրդ որոնք բավականին ռազմատենչ են տրամադրված և ավելի շուտ ՌԴ-ը հենց այդ ուղղությամբ հարված կհասցնի: Քրդական գործոնը շատ ուժեղ խաղաքարտ է ՌԴ-ի ձեռքում՝Մոսկվան միշտ էլ լավ հարաբերություններ է ունեցել քրդերի հետ:Քրդերը բացասաբար են դրամադրված Էրդողանի հանդեպ, հետևաբար, Մոսկվայի կողմից քրդական խաղաքարտի խաղարուը կարող է տխուր հետևանքներ ունենալ Էրդողանի համար: Սակայն, ինձ թվում է, Էրդողանի մոտ կհաղթի պրագմատիզմը և Թուրքիայի առանց ԱՄՆ-ի թույլտվության ակտիվ ռազմական գործողությունների չի դիմի:
Զրուցեց Աշոտ Սաֆարյանը
