2.05.2024
Սերգեյ Կուրղինյան. Հայաստանը կարող է դառնալ Մերձավոր Արևելքի քաոսի մի մասը
prev Նախորդ նորություն

Արևելյան գործընկերության միջանկյալ արդյունքները. ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների վատթարացում և Ուկրաինայի կազմաքանդում

Ռիգայում կայացած Արևելյան գործընկերության գագաթաժողովը, ինչպես և սպասվում էր, որևէ կոնկրետություն չմտցրեց ծրագրի անդամ-պետությունների եվրոպական ինտեգրացիայի հեռանկարների առումով: Որոշ մասնակիցներին, օրինակ, Ուկրաինային և Վրաստանին հիասթափություն էր սպասվում՝ Բրյուսելը հասկացնել տվեց, որ մոտ ապագայում նրանք չեն կարող հույս ունենալ անցնելու առանց վիզաների ռեժի հարաբերությունների: Հայաստանն, ի տարբերություն իր գործընկերների, շահող իրավիճակում է հայտնվել՝ մոտ ժամանակներս նախատեսվում է սկսել ԵՄ-ի հետ նոր պայմանագիր ստորագրելու բանակցությունները: Գագաթաժողովի արդյունքների, Արևմուտքի կողմից Բաքվի նկատմամբ հռետորաբանության կոշտացման և Ադրբեջան կայանալիք ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի այցի մասին VERELQ-ի թղթակիցը զրուցել է «Արտաքին քաղաքականություն» գործակալության վերահսկող գործընկեր, «Վալդայի ակումբ» ծրագրի ղեկավար, Մոսկվայի միջազգային հարաբերությունների ինստիտուտի դոցենտ Անդրեյ Սուշենցովի հետ:

Մի շարք եվրոպացի դիվանագետները ընդունում են, որ Արևելյան գործընկերության փաստացի տապալումը պայմանավորված էր ՌԴ-ի հակազդեցությամբ: Ինչքանո՞վ են համապատասխանում այդ պնդումները իրականությանը:

Խոսքը գնում է Եվրոպայում գրավիտացիոն երկու կենտրոնների՝ ԵՄ-ի ու ՌԴ-ի միջև կարևոր սահմանային տարածքի մասին: Նրանցից յուրաքանչյուրն ունի իր շահերը և զարգացման նպատակները, նրանք հաճախ մրցակցում են և պետք է, որ այն կանոնակարգված լինի: Արևելյան գործընկերության տապալումն արձանագրվեց այն պահին, երբ Եվրամիությունը ծրագրի մասնակից վեց երկրներին առաջարկեց կոշտ ընտրություն կատարել իր և Մոսկվայի միջև: Այս փխրուն տարածաշրջանում ընդհանուր խաղի կանոնների մասին պայմանավորվելու փոխարեն, ԵՄ-ը փորձել է ՌԴ-ին դուրս մղել այնտեղից: Տարածաշրջանի փխրունությունը սկսել էր մեծանալ, սակայն մի պահ կանգնելու և շրջվելու փոխարեն, ԵՄ-ը սկսեց գործել «հաղթողը վերցնում է ամեն ինչ» սկզբունքով:

Ուկրաինայում դա արտահայտվեց ավելի ցայտուն՝ Արևմուտքն աջակցեց ուկրաինացիների մի խմբին ընդդեմ մյուս խմբի, և հավանություն տվեց օրինական ընտրված նախագահի տապալմանը: Միամտություն կլինի համարել, որ Մոսկվան կողքից հետևելու է դրան: ԵՄ-ը փաստորեն նախաձեռնել է ՌԴ-ի հետ համագործակցության հարաբերությունների փոխակերպումը դեպի հակամարտություն: Մոսկվա չի դա սկսել: Այս փուլում կողմերը անցել են հակամարտության և հրաժարվել են միմյանց միջև կամուրջներ կառուցել Արևելյան Եվրոպայում և Կովկասում:

Այդպիսի իրավիճակը կշարունակվի առնվազն 10 տարի: Դա զգալի շրջան է, ռազմավարական առումով` շոշափելի: Դրա հետ կապված հարց է ծագում, թե ինչ հեռահար կարող է ապագայում առաջարկել ԵՄ-ը գործընկեր երկրներին: Արևելյան գործընկերության շրջանակներում ինչպիսի արդյունքներով նրանք կարող են գլուխ գովել 20-30 տարի անց: Եթե անգամ ԵՄ-ին անդամակցության հնարավորությունն իրական լիներ նրանցից մեկի համար, մի՞թե դա կլուծեր առկա համակարգային խնդիրները: Այլ հարց է, որ ՌԴ-ի հետ կապերի կազմաքանդումը զգացվելու է այսօր և այստեղ: Այդ պատճառով բավականին տարօրինակ է Արևելյան գործընկերությունը «վաճառել» նրա անդամ-պետություններին այդքան թանկ գնով:

Ուկրաինայի, Մոլդովայի և Վրաստանի ժողովուրդները դրա համար վճարում են իրենց գրպանից: Խորհելով ռազմավարական առումով, ես չեմ տեսնում Արևելյան գործընկերության զգալի նվաճումները: Այդ ծրագրի անցումային արդյունքները կայանում են նրանում, որ ՌԴ-ի հետ հարաբերությունները խզված են, Ուկրաինան կազմաքանդված, Մոլդովայի և Վրաստանի “եվրաասպիրանտները” հիասթափված են, Հայաստանը, Ադրբեջանը և Բելառուսը սկսում են հեռվանալ: ԵՄ-ի փոխարեն ես կմտածեի այդպիսի ջանքերի արդյունավետության մասին:

Ինչո՞ւ որոշ երկրներում Ասոցացման համաձայնագրերի ստորագրումից հրաժարվելը հանգեցրել է Մայդանի, իսկ մյուսներում՝ ամեն ինչ տեղի ունեցավ անարյուն:

Արևելյան գործընկերության երկրներն ունեն փխրունության տարբեր աստիճաններ: Որտեղ ավելի փխրուն է վիճակը, այնտեղ էլ տեղի է ունենում փլուզում: Ուկրաինայում 25 տարվա ընթացքում քաղաքական ուժերը ներքին և պատմական պատճառներով չեն կարողացել պայմանավորվել, թե որն է նրանց ազգային շահերը: Ճգնաժամի պայմաններում քաղաքացիական պատերազմ է սկսվել: Այն անխուսափելի չէր, չնայած դրա համար հիմքեր կային: Արևմուտքի կողմից Մայդանում ծայրահեղականներին աջակցելը նեղացրել է իրավիճակի զարգացման հնարավորությունների միջանցքը:

Ավելի լավ այդ շրջանը անցան այն երկրները, որտեղ էլիտաները կոնսոլիդացված որոշում ընդունեցին ազգային շահերի մասով՝ Հայաստանը, Բելառուսը, Ադրբեջանը: Այդպիսի էլիտաների վրա դժվար է ճնշում գործադրել, նրանց դժվար է թանկ վաճառել ի սկզբանե էժան ապրանքը: Նրանք ամեն ինչը չափում են օգտակարության չափանիշներով: Դրա համար նրանք կայուն են մնացել բարդ հարցերին պարզ պատասխաններ տալու գայթակղության առջև: Դա կառուցողական մոտեցում է:

Անդրադառնալով եվրասիական ինտեգրացիոն գործընթացներին` հետաքրքիր է իմանալ Ձեր կարծիքը: Արդյոք տեսնու՞մ եք Եվրասիական տնտեսական միության (ԵԱՏՄ) ընդլայնման կամ գոների նրա համագործակցության տրամագծի ընդլայնման հեռանկարներ այնպիսի խոշոր խաղացողների հետ, ինչպիսիք են Չինաստանը, Հնդկաստանը կամ Իրանը:

Մայիսին ԵԱՏՄ-ին անդամակցել է Ղրղզստանը, սպասվում է Տաջիկստանի անդամակցությունը: Ստորագրվել է նաև ԵԱՏՄ-ի ու Վիետնամի միջև ազատ առևտրի գոտու ստեղծման պայմանագիր: Այդ առումով բանակցություններ են ընթանում Հնդկաստանի և Իրանի միջև, սկսվել են խորհրդակցությունները Իսրայելի, Թուրքայի և Հարավային Կորեայի հետ: ԵԱՏՄ-ը արդեն իսկ հանդիսանում է աշխարհի ամենախոշոր շուկաներից մեկը՝ 176 միլիոն մարդ:

Նրա միասնական ՀՆԱ-ն կազմում է 2.2 տրիլիոն դոլար, իսկ տարեկան արտաքին առևտուրը՝ 700 միլիարդ դոլար: Դրանք գլոբալ մասշտաբով զգալի թվեր են, դրանց վրա հենվելով կարելի է կառուցել ռազմավարական զարգացում մի քանի սերունդների համար: 20 տարվա ընթացքում ԵԱՏՄ-ը կընդլայնվի նոր անդամների շնորհիվ և բարենպաստ առևտրային ռեժիմներ կսահմանի կարևոր գործընկերների, առաջին հերթին Չինաստանի և ԵՄ-ի միջև:

Բաքվի նկատմամբ ԱՄՆ-ի և Եվրամիության հռետորաբանության կոշտացման ֆոնին բավականին հետաքրքրական է Վլադիմիր Պուտինի սպասվող այց Ադրբեջան: Կա՞ն ընդհանուր մարտահրավերներ, որոնց բախվում են Մոսկվան և Բաքուն:

ԵՄ-ն ու ԱՄՆ-ը փորձում են դաստիարակել ԱՊՀ-ի երկրներին, կարծես թե մանկապարտեզներում լինեն, սակայն դժվար թե այդպիսի ճնշումը սպասված արդյունք տա: Ռուսաստանը և Ադրբեջանը գտնվում են զուգահեռ ուղենիշների վրա, նրանք այդքան էլ շատ ընդհանուր շահեր չունեն, նաև ցանկություն չունեն այս փուլում միավորել ջանքերը ինտեգրացիան բլոկի շրջանակներում: Բաքուն հավասար հեռավորության քաղաքականություն է վարում ՌԴ-ի ու ԵՄ-ի հետ, ու լավ արդյունքներ ունի այդ առումով: Ուկրաինական ճգնաժամի կոնտեքստում Ադրբեջանը հավասարակշռված գիծ է տանում՝ ելնելով առաջին հերթին իր շահերից: Բաքվում հետաքրքությամբ են հետևում ԵԱՏՄ-ում զարգացումներին: Չի բացառվում, որ ապագայում այդ հետաքրքրությունն առարկայական դառնա:

Արդյոք ՌԴ-ը կփորձի՞ օգտվել Արևմուտքի և Ադրբեջանի հակասություններից Բաքվին իր ազդեցության գոտի վերադարձնելու համար:

Ռուսաստանը դաշնակիցային հարաբերություններ է կառուցում միայն այն երկրների հետ, որոնք գիտակցաբար և կամովին ցանկանում են նրա հետ միություն կազմել: Տատանվող դաշնակցից վատ բան չկա: Այդ պատճառով Ուկրաինայի անդամակցությունն ԱՊՀ-ի և միասնական տնտեսական տարածքին երբեք կառուցողական պտուղներ չի տվել, դրա համար նա չի կարող լինել վստահելի գործընկեր ԵԱՏՄ-ի համար: Ուկրաինական տարբեր կողմ նետվելու քաղաքականությունը արտահայտվի նաև ԵՄ-ի նկատմամբ: Կտեսնենք:

Ադրբեջանը գտել է իր դերը տարածաշրջանային տնտեսական համակարգում և դեռևս բավարարված է դրանով: ՌԴ-ը չի փորձելու արհեստականորեն խթաններ ստեղծել Ադրբեջանին իր ազդեցության գոտի ներառելու համար: Մոսկվան ելնում է այն հանգամանքից, որ Բաքվում նստած են խելացի մարդիկ, ովքեր իրենց կնախանշեն իրենց պետության ուղենիշը, ուրիշ հարց է, որ ՌԴ-ը երբեք իրենից չի վանում: Եթե Ադրբեջանի կողմից հետաքրքրություն լինի, ապա խորը համագործակցության ձևաչափը կարող է քննարկվել:

Փորձագետը նաև անդրադարձել է Հարավային Կովկասի երկրների ՌԴ-ին շրջանցող էներգետիկ նախագծերին ներքաշելու հարցին նշելով, որ այստեղ գործում են շուկայի օրենքները, չնայած քաղաքական ֆոնը նույնպես կարևոր է: Նրա խոսքով, եթե պարզվի տարածաշրջանում բավարար քանակությամբ նավթի առկայությունը, որը հնարավոր կլինի ՌԴ շրջանցելով մատակարարել ԵՄ, ապա ինքը չի տեսնում որևէ արգելք, որը Արևմուտքի հետ կքաշի այդ ծրագրի իրականացումից:

Արդրբեջանի նկատմամբ կոշտ քննարդատության ֆոնին, արդյոք մշուշոտ չեն թվում այդ հարավկովկասյան երկրին Ռուսաստանը շրջանցող էներգետիկ ծրագրերի մեջ ներքաշելու Արևմուտքի փորձերը:

Այստեղ գործում են շուկայի կանոնները` չնայած քաղաքական ֆոնն էլ կարևոր է: Սակայն, եթե տարածաշրջանում լինեն մեծ քանակությամբ էժան նավթի և գազի պաշարներ, ապա ես չեմ տեսնում խոչընդոտներ` դրանք դեպի Եվրոպա արտահանելու համար: Չնայած, Կասպից ծովում այդ քանակության նավթ գոյություն չունի, իսկ թուրքմենական էներգոռեսուրսները հոսում են Չինաստան: Մարդու իրավունքների խախտումների մասին թեզերը հեշտ հոլովվում են իրենց արևմտյան գործընկերների կողմից: Հիշենք, օրինակ` 2014թ.-ի Օլիմպիական խաղերը, երբ Ֆրանսիայի նախագահ Ֆրանսուա Օլանդը ցուցադրաբար չէր ժամանալ խաղերի բացմանը, նշելով, որ մեղադրում է Ռուսաստանին սեռական փոքրամասնությունների իրավունքների ոտնահարման մեջ և Սոչիի փոխարեն նա մեկնել է Սաուդյան Արաբիա՝ քննարկելու զենքի պայմանագրերը, չնայած այնտեղ նա փոքրամասնությունների իրավունքների մասին չէր հիշել:
Փորձագետ. Իրան-Հայաստան գազամուղի Մեղրիի հատվածի վաճառքը
Հաջորդ նորություն next

alexistogel

alexistogel

alexistogel

link alexistogel

alexistogel rtp

link alexistogel

situs alexistogel

alexistogel

alexistogel gacor

alexistogel rtp

alexistogel macau

alexistogel

link alternatif alexistogel

alexistogel

bandar alexistogel

situs alexistogel

bandar alexistogel

alexistogel terpercaya

alexistogel gacor

alexistogel terpercaya

alexistogel

alexistogel

alexistogel

situs alexistogel

alexistogel toto

alexistogel

alexistogel togel slot

slot gacor alexistogel

alexistogel gampang menang

alexistogel online

alexistogel

alexistogel 4d

alexistogel

alexistogel

alexistogel

alexistogel

alexistogel

alexistogel

alexistogel

alexistogel

alexistogel

alexistogel

alexistogel

alexistogel

alexistogel

agen togel online

alexistogel 4d

alexistogel slot

alexistogel

alexistogel terpercaya

alexistogel