Իրանն ու Ադրբեջանը դիվանագիտական փոխհրաձգություն են անցկացրել Անդրկովկասում իրավիճակի վերաբերյալ։ Այս մասին գրում է ՄԳԻՄՕ-ի միջազգային հետազոտությունների ինստիտուտի եվրոատլանտյան անվտանգության կենտրոնի առաջատար գիտաշխատող Սերգեյ Մարկեդոնովը՝ Bunin & Co հեռագրային ալիքի համար։
«Թուրքական «Anadolu» լրատվական գործակալությանը տված հարցազրույցում, որտեղ Իլհամ Ալիեւն անդրադարձել է տարածաշրջանային անվտանգության խնդիրների լայն շրջանակի, Ադրբեջանի ղեկավարը չի անցել իր երկրի հետ սահմանին իրանական զորավարժությունների կողքով: Նրա խոսքով՝ «մեր անկախության երեսուն տարիների ընթացքում նման իրադարձություններ չեն եղել։ Նախ, ես պետք է ասեմ, որ յուրաքանչյուր երկիր իրավունք ունի ցանկացած զորավարժություններ անցկացնել իր տարածքում։ Դա նրա ինքնիշխան իրավունքն է։ Ոչ ոք չի կարող նրան ինչ-որ բան ասել։ Բայց երբ մենք դա վերլուծում ենք ժամանակի մեջ, տեսնում ենք, որ նման բան երբեք չի եղել։ Ինչու հենց հիմա, և ինչու է մեր սահմանը։ Այդ հարցով ոչ թե ես եմ հարց տալիս, այլ ադրբեջանական հասարակությունը»։
Ալիեւը հատուկ ընդգծել է, որ զարմացած է, որ Թեհրանը մանեւրներ չի անցկացրել այն ժամանակ, երբ այդ սահմանամերձ հողերը հայկական վերահսկողության տակ էին:
Ի դեպ, իրանի Իսլամական Հանրապետության ներկայացուցիչներն այդ հայտարարությունն անպատասխան չեն թողել: Իրանի ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Սաիդ Խաթիբզադեն իր հայտարարության մեջ արժանին է մատուցել դիվանագիտական էթիկետին և Ադրբեջանի հետ իր երկրի հարաբերությունները բարեկամական և բարիդրացիական է անվանել:
Միևնույն ժամանակ, նա նշել է, որ Իրանի տարածքի ցանկացած հատվածում զորավարժություններ անցկացնելն իր երկրի ինքնիշխան որոշումն է: Բայց դա դեռ ամենը չէ։ Եվ նույնիսկ ամենակարեւորը չէ: Խաթիբզադեն հիշեցրել է Իսրայելի հետ Ադրբեջանի համագործակցության մասին։ Այս թեման ամեն անգամ երկու երկրների հարաբերություններում առաջանում է այն ժամանակ, երբ նրանց միջեւ տարընթերցումներ են առաջանում։ Իրանի ԱԳՆ-ն կրկին այն շրջանառության մեջ է դրել։
Բայց, ինչպես ասում են, ոչ միայն Իսրայելն է խնդիրը: Բաքվում դժգոհ են, թե ինչպես է Իրանն իրեն պահում հայկական ուղղությամբ։ Վերջերս մեղադրանքներ էին հնչում իրանցի վարորդների հասցեին, որոնց կասկածում էին Լեռնային Ղարաբաղ բեռներ տեղափոխելու մեջ։ Ադրբեջանական իշխանությունների համար այս տարածաշրջանում հակամարտությունն ավարտված է համարվում, եւ ցանկացած շփում չճանաչված պետության հետ, նույնիսկ եթե դրանք հստակ արտահայտված քաղաքական բնույթ չեն կրում, դժգոհություն են առաջացնում: Իսկ իրանցիները բացասաբար են ընկալում, այսպես կոչված, «ճանապարհային հարկի» գանձումը Գորիս-Կապան մայրուղու ադրբեջանական կողմի անցակետում։ Իհարկե, կան բաներ, որոնք ընդունված չէ լայնորեն քննարկել պաշտոնական դիվանագիտական դիսկուրսում։ Սակայն իրանցի փորձագետներն անհանգստացած են տարածաշրջանում Թուրքիայի ուժեղացմամբ եւ իրենց սահման «Սիրիային արտահանելու» հնարավորություններով։
Իհարկե, և Բաքուն, և Թեհրանը շահագրգռված չեն հակասությունների խորացմամբ, և առավել ևս առճակատման մեջ։ Նրանք շատ ընդհանուր սոցիալ-տնտեսական շահեր ունեն։ Ի դեպ, տարածաշրջանային անկայունությունը ձեռնտու չէ երկու երկրներին։ Բայց «հետքարաբաղյան» ստատուս-քվոյի հստակեցումն ու, եթե ցանկանա, դա հղի է տարընթերցումներով ու քաղաքական-դիվանագիտական պիկիրներով», - կարծում է փորձագետը։
