Մոսկովյան հանդիպման մասով իշխանական թևի դավաճանական հրճվանքը տարակուսելի է, իսկ ռուսաստանյան կողմին ուղղված մեղադրանքներն ընդունված հայտարարության մասով առնվազն դատարկ ու անհիմն, որովհետև պետք է մեղադրենք ինքներս մեզ, թե ինչու է մինչև հիմա ՀՀ-ն ներկայացնում Նիկոլ Փաշինյանը՝ դա մեր մեղքն է և ոչ թե ՌԴ ղեկավարության: Այս մասին VERELQ-ի հետ հարցազրույցում նշեց Հանրապետական կուսակցության փոխնախագահ Արմեն Աշոտյանը:
- Պարոն Աշոտյան, մոսկովյան այցի արդյունքները, թերևս, գոհացրել են միայն իշխանության ներկայացուցիչներին՝ հաշվի առնելով այդ թևի արձագանքը: Մինչդեռ նախապես ազդարարված ամենակարևոր ու զգայուն հարցերից մեկը՝ գերիների վերադարձը, մնաց առկախված: Ձեր կարծիքով, ինչպե՞ս է հնարավոր լուծել այն և արդյոք իշխանությունը լիարժեք տիրապետում է իրավիճակին:
- Ռազմագերիների, պատանդների վերադարձի, փոխանակման և զոհվածների աճյունների փոխանակման խնդիրը պետք է ի սկզբանե դիտարկվեր որպես գերակա, երբ նախապատրաստվում և ստորագրվում էր նոյեմբերի 9-ի խայտառակ հայտարարությունը: Մամուլում հայտնվել էին հայտարարության նախնական տարբերակներ, որտեղ այդ հարցի խնդիրը դրված էր հստակ ժամկետային լուծումների մեջ: Ի սկզբանե Նիկոլ Փաշինյանը կա՛մ չի կարևորել այդ հարցը, կա՛մ դիտավորությամբ այդ հարցի լուծման համար ժամկետներից հրաժարվել է, որպեսզի ամբողջ Հայաստանին ու Արցախին շարունակի պատանդ պահել Ալիևի և իր ձեռքերում:
Ռազմագերիների վերադարձի հարցի հետ կապված ակնհայտ է, որ գործող վարչակազմը չի ուզում, կամ չի կարողանում լուծել այս խնդիրը: Առնվազն ծիծաղելի են այն պնդումները, թե Նիկոլը բարձրաձայնել է այդ հարցը, Ռուսաստանը համաձայնվել է, որովհետև եթե այդպիսի ձևաչափ լիներ, վստահ եմ, որ Ալիևը չէր կարող դիմադրել եռակողմ հանդիպման ժամանակ այդ լուծումներին:
Կարծում եմ, ընդդիմությունը, երբ հասնի իշխանափոխության և եթե մինչև այդ այդ հարցերը չլուծվեն, իսկ ես, ցավոք, բավականին հոռետես եմ այդ հարցում, պետք է պնդի եռակողմ հանձնաժողովի ստեղծում հենց տվյալ 8-րդ կետի իրականացման հետ կապված: Այդ ինչպե՞ս է, որ տրանսպորտային կոմունիկացիաների բացմնա հետ կապված միջկառավարական աշխատանքային խումբ է ստեղծվում, իսկ ռազմագերիների վերադարձի կամ սահմանների դելիմիտացիայի հարցով ոչ:
Ի դեպ, իշխանական կողմի հրճվանքը տխմար դավաճանների հրճվանք է, որովհետև ակնհայտ է, որ Սյունիքով կամ Վայոց ձորով տրվող միջանցքները աշխարհագրական իմաստով շատ ավելի կարևոր են Թուրքիայի և Ադրբեջանի համար՝ պանթուրքիստական ծրագրերի շրջանակներում, քան Հայաստանին շատ երկար ուղեծրով տրվող հնարավորությունը երկաթգծային հաղորդակցման ՌԴ կամ նույն Իրանի հետ: Եվ ամենակարևորը՝ հիշեք, որ Թուրքիան և Ադրբեջանը Սյունիքի վրա աչք ունեն, իսկ ՀՀ-ն Ադրբեջանի տարածքով անցնող երկաթգիծը շրջապատող շրջանների վրա աչք չունի: Այդ իմաստով առնվազն տարակուսելի է այս դավաճանական հրճվանքը:
- Հնչում է տեսակետ, որ Նիկոլ Փաշինյանը չի հեռանալու առնվազն մինչև բոլոր պայմանավորվածությունները, որ ստանձնել է Մոսկվայի և Բաքվի առջև, առարկայական չդառնան: Երեկվա հայտարարությունն ուրվագծեց նոր ժամկետ՝ մինչև մարտ դեռ անելիքներ կան: Ի՞նչ է անելու ընդդիմությունը:
- Ընդդիմությունը գլոբալ մեկ անելիք ունի՝ ժամկետ առաջ հեռացնել Փաշինյանին իշխանությունից: Սա միակ լուծումն է, որ հնարավոր է Հայաստանի և Արցախի համար բացի ապագա, բացի հորիզոն: Այս դեպքում, ինչքան Նիկոլը մնաց հայ ժողովրդի կոկորդին, այնքան մենք շարունակելու ենք շնչահեղձ լինել տարածաշրջանում:
- Կա տեսակետ, որ Նիկոլ Փաշինյանի հրաժարականը պահանջող ուժերը, այդ թվում և ՀՀԿ-ն, ակտիվ քայլերի ու գործողությունների չեն դիմում, քանզի այդ պարտավորությունների չկատարումը կհանգեցնի նոր պատերազմի ու դաշնակցի հետ հարաբերությունների վատթարացմանը: Բայց և ոչինչ չանելն էլ սխալ է:
- Իրականում այս տեսակետը շատ պարզունակ է, որովհետև իշխանափոխությունը ՀՀ-ում պետք է, որպեսզի նախ և առաջ կասեցնի, կանգնեցնի այն կործանարար դոմինոյի էֆեկտը, որի ականատեսն ենք մենք լինում նոյեմբերի 9-ից սկսած, երբ հայկական աշխարհը կործանվում է, վայր է ընկնում և այդ էֆեկտը կանգնացնելու համար, ինչպես իրական խաղում, պետք է պարզապես մի քանի քար այդ շղթայից հանել: Եվ Նիկոլը հենց դոմինոյի այն քարն է, որը անմիջապես պետք է հանել, որպեսզի կասեցնել հետագա անկումը:
Լուծումները այդ շրջանում շատ տարբեր կարող են լինել, ու առաջին հերթին քաղաքական: Ես նկատի ունեմ նոր իշխանությունը, որը հստակ, նոր որակի, իրական ռազմավարական դաշնակցային հարաբերություններ կունենա ՌԴ հետ՝ սա է թիվ մեկ հրամայականը, որպեսի Հայաստանն ունենա հենման կետ տարածաշրջանում: Այսօր, ցավոք, ՀՀ-ն այդ հենման կետը չունի և ակնհայտ է ՌԴ իշխանությունների վերաբերմունքը մեր իշխանություններին, որը մինիմալ է ռազմավարական, մարտավարական խնդիրների լուծման համար և լավագույնս չի ներառում հենց հայկական շահը, որը Նիկոլ Փաշինյանը ի վիճակի չէ ներկայացնել:
Ռուսաստանը Հայաստանին աջակցելու շատ հարուստ ու բազմապիսի գործիքակազմ ունի: Թե դրանից որ գործիքներն են տվյալ պահին գործի դրվում ու ինչ ուժգնությամբ՝ կախված է տարբեր գործոններից: Ակնհայտ է, որ Փաշինյանի քաղաքական գոյության դեպքում ակնկալել, որ ռուսական քաղաքականությունը Հարավային Կովկասում մաքսիմալ ներառելու է ՀՀ և հայ ժողովրդի բոլոր շահերը միամտություն է, որովհետև չի կարող Վլադիմիր Պուտինը ներկայացնել շահեր, որոնք չեն արտահայտվում Հայաստանի ղեկավարի կողմից: Որպեսզի այդ շահերը պաշտպանվեն և ներառվեն, պետք են նոր մարդիկ, որոնք կարող են դրանք բանաձևել Հայաստանի կողմից և ներկայացնել ՌԴ-ին:
Ի մի բերելով պետք է ասել, որ ռուսաստանյան կողմին որևէ մեղադրանք երեկվա հայտարարության հետ կապված դատարկ է և անհիմն, որովհետև մենք պետք է մեղադրենք նախևառաջ ինքներս մեզ, թե ինչու է մինչև հիմա ՀՀ-ն ներկայացնում Նիկոլ Փաշինյանը, իսկ դա բացառապես հայ ժողովրդի մեղքն է և ոչ թե ՌԴ ղեկավարության:
- ՀՀԿ ԳՄ վերջին նիստի քննարկումների մասին, որը վարել է Սերժ Սարգսյանը , տարատեսակ լուրեր տարածվեցին, բայց առանցքայինը թերևս այն էր, որ պետք է ակտիվանալ: Ինչ է դա նշանակում:
- ՀՀԿ ԳՄ նիստը շատ կարևոր էր, մենք մամլո հաղորդագրության մեջ դիվանագիտորեն, բայց հստակ ուրվագծել էինք հարցերի այն շրջանակը, որը գոյություն ունի: ՀՀԿ-ն միշտ է ակտիվ եղել, այն բացառիկ ընդդիմադիր քաղաքական ուժն է, որ դեռևս 2018 թվականի ապրիլ-մայիսից սկսած բարձրաձայնում էր Արցախի շուրջ իր մտահոգությունները, խոսում էր այն մասին, որ այսպես կոչված հեղափոխությունը, իսկ իրականում իշխանության զավթումը պայմանավորված է բացառապես արցախյան հարցով և ցավոք մենք ճիշտ դուրս եկանք: Հանրապետական երբեք քաղաքական գործընթացներից դուրս չի մնացել և այսօր էլ չի պատրաստվում մնալ, հատկապես հաշվի առնելով ոչ թե իշխանության վերադառնալու այն պիտակը, որը մեզ փորձում են կպցնել, այլ երկրի և ժողովրդի առջև ծառացած լրջագույն մարտահրավերները: Պատկերավոր ասած, բաժանվելուց հետո մենք չենք ուզում ամուսնանալ նույն զուգընկերոջ հետ, բայց մենք ուզում ենք ամեն ջանք գործադրել, որպեսզի պաշտպանենք մեր ու մեր նախկին զուգընկերոջ համատեղ երեխաներին: Սրանք տարբեր օրակարգեր են: Ես վստահ եմ, որ 17+ ձևաչափից բացի կա նաև հնարավորություններ տարբեր հանրային, հասարակական, քաղաքական նախաձեռնություններով հարստացնել համազգային պայքարի ներկապնակը: 17+ ձևաչափը այդ պայքարի այցեքարտն է, սակայն միակը չէ և դրա մասին վկայում են բազմաթիվ այլ նախաձեռնություններ՝ Փաշինյանի հեռացմանը միտված, և այստեղ մենք կարծում ենք, որ ցանկացած նոր նախաձեռնություն կամ գործողություն, որը կարող է ծառայլ ընդհանուր գործին և շահին, պետք է միայն ողջունվի:
- Լուրեր կան, որ 17 կուսակցությունները ներքին պայմանավորվածություն ունեն փոխելու ոչ միայն պայքարի մեթոդոլոգիան, այլև ձևաչափը: Մասնավորապես, հնարավոր է, որ Փաշինյանի հրաժարականը պահանջող ուժերից դուրս մնա ԲՀԿ-ն:
- Ես նման լուր չեմ լսել, ես նման տեղեկատվությանը չեմ տիրապետում, հետևապես չեմ կարող մեկնաբանել:
Լիա Խոջոյան
