Թափուր հաստիքներ կրիպտոարդյունաբերությունում. ո՞ր մասնագիտությունն ընտրել

Վերջին տարիներին մեծ թափով զարգացող կրիպտոարժույթների շուկան գրավում է ոչ միայն ներդրողներին. շատերն են ցանկանում աշխատել երիտասարդ, արագ ու զարգացող ոլորտում: Այն գրավում է իր նոր տեխնոլոգիաներով, ինչպես շուկայի աճի, այնպես էլ աշխատակիցների համար կարիերայի առաջխաղացման մեծ հեռանկարներով, ինչպես նաև աշխարհի վերափոխմանը մասնակցելու հնարավորությամբ: Կրիպտոարժույթի օրական փոխանակման և առևտրի ծավալով աշխարհում առաջին բորսայի՝ Binance-ի Կենտրոնական և Արևելյան Եվրոպայի (CEE) այդ թվում՝ ԱՊՀ երկրներում ու Հայաստանում տարածաշրջանային գլխավոր տնօրեն Կիրիլ Խոմյակովը ներկայացրել է զարգացող ոլորտում անհրաժեշտ մասնագետների լավագույն եռյակը՝ կրիպտո ներդրող, վաճառող և բրոքեր:

Կրիպտո ներդրողն այն մարդն է, ով իր գումարը ներդնում է կրիպտոարժույթում և պահում է այն երկարաժամկետ հեռանկարում շահույթ ստանալու հեռանկարով: Այսօր թվային արժույթ գնելով՝ նա վաղը դա չի վաճառում, քանի որ ապագայում ակնկալում աճ է, իհարկե, կանխատեսելի, բայց ոչ անմիջապես:

Կրիպտո վաճառողը, ըստ էության, նույն բանն է անում, միայն թե կենտրոնանալով կարճաժամկետ ներդրումների և փոխարժեքի վրա խաղալու վրա։ «Փաստորեն, «կրիպտո» նախածանցը գրեթե ոչինչ չի փոխում. մենք խոսում ենք դասական գնումների և վաճառքների մասին՝ միայն ոչ բաժնետոմսերի, այլ կրիպտոարժույթների: Նման աշխատանքը պահանջում է շուկայի իրավիճակի մշտական մոնիտորինգ, քանի որ կարելի է օրական մի քանի անգամ վաճառել և գնել։ Կրիպտո վաճառողի եկամուտը, իհարկե, կախված է ընտրված ռազմավարության հաջողությունից և կարող է լինել տպավորիչ արագ կամ բացասական: Առուվաճառքի մասնագետը կարող է աշխատել իր համար կամ որևէ ընկերությունում»,- բացատրում է նա:

Կրիպտոբրոքերը միջնորդ է կրիպտոարժույթներով գործարքներում: Ոչ բոլորն են, ովքեր ցանկանում են գումար վաստակել կրիպտո շուկայում, պատրաստ են դա անել ինքնուրույն. այստեղ է, որ բրոքերը գալիս է օգնության: Նրա առաջադրանքները նույնպես գործնականում չեն տարբերվում դասական շուկայում բրոքերի առաջադրանքներից, միայն գործարքի առարկան թվային արժույթն է։ Այն օգնում է բացել հաշիվներ, ներկայացնել ակտիվների գնման հարցումներ, մշակել և հետևել ռազմավարությանը և այլն:

Աշխատանք ՏՏ մասնագետների համար

Ինչպես մյուս ոլորտներ, կրիպտոարդյունաբերությունը նույնպես ՏՏ մասնագետների կարիք ունի: Խոսքը բլոկչեյն մշակողների և բլոկչեյն ինժեներների մասին է: Եթե առաջիններն անմիջականորեն զբաղվում են կոդ գրելու գործով, ապա երկրորդները մասնագիտանում են համակարգի ճարտարապետության ստեղծման մեջ։ Բայց երկուսն էլ պահանջում են գիտելիքներ ՏՏ ոլորտում, ծրագրավորում, մաթեմատիկա, բացի այդ, նաև նեղ մասնագիտական գիտելիքներ: Այս ոլորտում մշակողների աշխատավարձերը բավականին մրցունակ են: Ըստ web3.career պորտալի՝ 2024 թվականի փետրվարին բլոկչեյն մշակողի միջին տարեկան աշխատավարձը կազմել է 140 հազար դոլար, իսկ առավելագույնը՝ 260 հազար դոլար։ Ընդ որում, թափուր աշխատատեղերի կեսից ավելին հեռավար է, այսինքն, կարող է հասանելի լինել Հայաստանի թեկնածուների համար։ Պահանջարկ են վայելում տարբեր լեզուներ (Java-ից մինչև C և C++) իմացող ծրագրավորողները, backend և frontend ինժեներները, UX դիզայներները, տեխնիկական աջակցության մասնագետները, փորձարկողները, նաև թիմերի ու նախագծերի ղեկավարները: C++ ծրագրավորողին, ըստ web3.career պորտալի, առաջարկվում է տարեկան միջինը 173 հազար դոլար և առավելագույնը 255 հազար դոլար աշխատավարձ: Backend-ի մշակողը կարող է աշխատանք գտնել տարեկան 60-ից մինչև 150 հազար դոլար աշխատավարձով, և frontend-ինը՝ 54-ից մինչև 240 հազար դոլար:

Անվտանգությունն ամենակարևորն է

Կրիպտո ընկերություններին շատ անհրաժեշտ առանձին կատեգորիա էլ կիբերանվտանգության մասնագետներն են, որ պաշտպանում են հաճախորդներին, նրանց տվյալները և արժույթները հանցագործների և խաբեբաների գործողություններից: Հետևաբար, կրիպտոարդյունաբերությունը կարիք ունի նաև այս ուղղությամբ տարբեր մակարդակներ և իրավասություններ ունեցող մասնագետների: Նույնիսկ քննիչների կարիք կա, օրինակ, Binance-ի ֆինանսական հանցագործությունների համապատասխանության (FCC) բաժնում աշխատում են տեխնոլոգիայի, բանկային, իրավապահ մարմինների և հետախուզության ոլորտներում մասնագիտացած քննիչներ: Հրատապ կարիք կա նաև մեծ տվյալների հետ աշխատող մասնագետների և հետազոտական վերլուծաբանների: Նրանք պետք է անցկացնեն հետազոտություններ, բացահայտեն միտումները, զբաղվեն բիզնեսի վերլուծությամբ, ուսումնասիրեն շուկաները, պատրաստեն հաշվետվություններ և հաղորդակցվեն տարբեր նախագծերի թիմերի հետ: Սա շատ խոստումնալից ուղղություն է, որի զարգացումը մարդուց պահանջում է մանրուքների նկատմամբ ուշադրություն, վերլուծական միտք և փոփոխվող պայմաններին արագ հարմարվելու ունակություններ:

Իրավական աջակցություն և օժանդակող ծառայություններ

Կրիպտոարդյունաբերությունը, լինելով համեմատաբար երիտասարդ ոլորտ, բախվում է մեծ ռիսկերի հետ, քանի որ խոսքը ֆինանսների մասին է։ Հետևաբար, պահանջվում են տարբեր պրոֆիլների իրավաբաններ, որ կլուծեն օրենսդրության, կարգավորող պահանջների և ռիսկերի գնահատման մոնիտորինգից մինչև ֆինանսական հանցագործությունների դեմ պայքարի համակարգերի և միջոցների ներդրման վերահսկողության և խորհրդատվության հետ կապված խնդիրները: Քանի որ այս արդյունաբերության վերաբերյալ կարգավորումները գտնվում են ձևավորման սկզբնական փուլում, շուկայի խոշոր խաղացողների ներկայացուցիչները կարող են մասնակցել օրենքների ստեղծմանը, որոնցով, կառաջնորդվեն, եթե ոչ ամբողջ աշխարհը, ապա գոնե որոշ երկրներ: Հարակից ուղղություն է դիտարկվում նաև փոխգործակցությունը պետական մարմինների հետ. կրիպտոընկերություններին անհրաժեշտ են GR (Government Relations) մասնագետներ։ Իրականում նրանք պետք է հարաբերություններ հաստատեն իրենց գործատուի և պետական կառույցների միջև, ցանկալի տեսակետը փոխանցեն պաշտոնյաներին և ազդեն նրանց գործողությունների վրա: Առաջադրանքը հեշտ չէ, բայց շատ հետաքրքիր է։

Կրիպտո բիզնեսին անհրաժեշտ են նաև անձնակազմի կառավարման, մարքեթինգի, PR-ի, SMM-ի, ու հաշվապահության մասնագետներ: Այս արդյունաբերության բոլոր գործառնական ուղղությունները պահանջում են կադրեր: Օրինակ, Հայաստանում PR մասնագետների միջին աշխատավարձը տատանվում է 115 հազար դրամից մինչև 376 հազար դրամը՝ կախված որակավորումից ու փորձառությունից, իսկ ՏՏ ոլորտում աշխատավարձերը զգալի բարձր են երկրի շուկայի միջինից:

Քանի որ կրիպտոարդյունաբերությունն բիզնեսը արագ զարգացող է, կարիերայի հեռանկարները նույնիսկ երիտասարդ մասնագետների համար խոստումնալից են։ Իհարկե, որոշ մասնագետներից պահանջվում է ունենալ հիմնարար կրթություն՝ բուհական դիպլոմ մասնագիտացված մասնագիտությամբ, նույնիսկ եթե դա որևէ կերպ կապված չէ թվային արժույթների ոլորտի հետ։ Բուհերում կրիպտոարժույթների վերաբերյալ կրթական ծրագրերը դեռևս քիչ են, այդ պատճառով էլ կրիպտո կազմակերպությունները հաճախ պատրաստ են ընդունել նորեկներին և սովորեցնել նրանց: Այս ոլորտը թույլ է տալիս աշխատել հեռավար, և դա չի վերաբերում միայն կարիերայի սկզբին:

Մասնագիտացված կրիպտոգրաֆիկ գիտելիքներ և հմտություններ ձեռք բերելու կարող են օգտակար լինել վերապատրաստման տարբեր դասընթացները: Պարզապես հարկավոր է ուշադիր ընտրել դրանք՝ ուշադրություն դարձնելով դասախոսական կազմին։ Կ.Խոմյակովը կարծում է, որ նախապատվություն պետք է, իհարկե, տալ այն վերապատրաստողներին, որոնք կրիպտոսֆերայում աշխատանքային փորձ ունեն, ավելին, ցանկալի է, որ գործող աշխատակիցներ լինեն: Ուստի, արժե ուշադրություն դարձնել կրիպտո շուկայի մասնակիցների առաջարկած վերապատրաստման ծրագրերին։