Նախընտրական Հայաստան. պետությո՞ւն, թե՞ հրշեջ մեքենա
Թեպետ Հայաստանում խորհրդարանական ընտրություններին մնացել են հաշված ամիսներ, սակայն քաղաքական գործընթացներում ընդգծված աշխուժություն չի նկատվում: Քաղաքական ուժերը զբաղված են դաշինքներ եւ նախընտրական համագործակցության ֆորմատներ կազմելու շուրջ բանակցություներով: Մինչդեռ գրեթե ոչ մի ուժի, ըստ փորձագետների, չի հաջողվել ստեղծել քաղաքական կապիտալ, որը համոզիչ կդարձներ նրանց խոսքը ընտրությունների ժամանակ:
Խորհրդարանական ընտրությունները Հայաստանում կանցկացվեն ապրիլի 2-ին: Այս ընտրությունների նշանակությունը երկրի քաղաքական կյանքի համար դժվար է գերագնահատել, քանի որ սահմանադրական փոփոխություններից հետո Հայաստանն անցում է կատարում կառավարման խորհրդարանական համակարգի: Նախագահի ինստիտուտը դառնում է ձեւական եւ զրկված առաջնային մանդատից, ուստի միայն խորհրդարանական ընտրություններով է որոշվելու քաղաքական համակարգի ներկապնակը:
«Ազգային ժողովի ընտրությունները, հաշվի առնելով խորհրդարանական համակարգին անցումը, նկատի ունենալով օրենսգրքի պահանջները, բնականաբար, սկսած ռեյտինգային ցուցակներում անհրաժեշտ թվով թեկնածուներ ունենալու հարցից մինչև այլ ռեսուրսներ փոխլրացնելու խնդրից, ստիպում է կուսակցություններին քննարկումների մեջ մտնել: Կուսակցությունները իրենց վարքագծով ցույց են տալիս, որ միայնակ դժվար թե կարողանան լուծել այդ խնդիրը», - կարծում է Միջազգային և անվտանգության հարցերի հայկական ինստիտուտի նախագահ, քաղաքագետ Ստեփան Սաֆարյանը:
Ըստ քաղաքական վերլուծաբան Արմեն Բաղդասրայանի, խորհրդարանական ընտրությունների մեկնարկային իրավիճակը բավականին պասիվ է: «Այս պահին քաղաքական ուժերը միայն դաշինքներ կազմելու հարցն են քննարկում: Նրանց միայն մեկ բան է հետաքրքրում՝ մտնել խորհրդարան: Մինչդեռ չեն շտապում քննարկել, թե ինչ պետք է անել դրանից հետո, ինչպես շտկել երկրում ստեղծված ծանր կացությունը», - ասաց նա՝ հավելելով, որ նաեւ այդ պատճառով է, որ իրարից չեն տարբերվում նաև քաղաքական ուժերի ծրագրերն ու գաղափարախոսությունները:
Քաղաքական գործընթացները, ըստ քաղաքագետ Արմեն Գևրիգորյանի, կթեժանան ընտրությունների քարոզարշավի ժամանակ: Նրա խոսքով, ընտրությունների ժամանակ ընդդիմությունը կկարողանա գործոն դառնալ, եթե կոնսոլիդացվի եւ որոշակի քայլեր անի հասարակության շրջանում իշխանությունների նկատմամբ առկա անվստահությունն ի օգուտ իրեն փոխակերպելու համար: «Քաղաքական համակարգում փոփոխություններ են կատարվել, և հիմա ուժերը պիտի գիտակցեն, որ այսօր անհատական մակարդակում հաջողության հասնելը չի ստացվի, եթե թիմային աշխատանք չտարվի», - ասաց նա:
Այս տեսանկյունից, Ստեփան Սաֆարայնի կարծիքով, իրապես այլընտրանքային քաղաքական օրակարգով կարող է ներկայանալ միայն մեկ կառույց: Խոսքը «Քաղաքացիական պայմանագիր», «Լուսավոր Հայաստան» եւ «Հանրապետություն» կուսակցություններից կազմված «Ելք» ընդդիմադիր դաշինքի մասին է, որը, ըստ նրա, կարող է դնել Հայաստանի ներքին ու արտաքին բարեփոխումների խնդիր:
«Ես չեմ պատկերացնում, որ, օրինակ, Սեյրան Օհանյան-Վարդան Օսկանյան դաշինքը որեւէ այլընտրանքային կոնցեպտ կարողանա բերել, որովհետեւ Օսկանյանը երբեք չի կարող հակադրվել Մադրիդյան սկզբունքներին կամ ասենք դեմ լինել ԵԱՏՄ-ին: Նույնը վերաբերում է ԲՀԿ-ին: Թերեւս, կա մի բեւեռ, որն ունի պոտենցյալ: Խոսքը «Ելք»-ի մասին է, որը կարող է դնել Հայաստանի ներքին ու արտաքին բարեփոխումների խնդիր: Տեսնենք, սպասենք ծրագրին»,- նկատեց քաղաքագետը՝ հավելելով, որ մյուս իրենց ընդդիմադիր հռչակած ուժերը գալիս են «Եկեք ՀՀԿ-ին փոխենք, տեղը մենք գանք» մեկ օրակարգով:
Քաղաքական ուժերի միջեւ մեծ հաշվով, շարունակում է Արմեն Գրիգորյանը, գաղափարական շատ տարբերություն չկա, ուստի եւ ստեղծված իրավիճակից դուրս գալու համար որևէ ուժ դեռ չի կարողացել կոնցեպտուալ լուծումներ առաջարկել:
«Միեւնույն ժամանակ իշխանությունն էլ չի կարողանում հանրային աջակցություն ստանալ, ինչի պատճառով, օրինակ, հանրային աջակցություն, որը հզոր ընդդիմության բացակայության պայմաններում հանգեցնում է հանրային տրամադրությունների արմատականացման: «Հենց այդ պատճառով համակարգը վերջին տարիներին մի քանի ճգնաժամեր ապրեց՝ լինի դա «Էլեկտրի Երեւանի» կամ «Սասնա ծռեր» խմբի գործողությունների տեսքով», - ասաց նա՝ համաձայնելով այն մտքի հետ, որ պետությունը փաստացի վերածվել է հրշեջ մեքենայի:
«Այն արձագանքում է ճգնաժամային իրավիճակներին, փորձում տարբեր եղանակներով լուծել դրանք: Միեւնույն ժամանակ խնդիրները ծավալը չի նվազում, այլ կուտակվում է: Շարունակում են աճել հանրային դժգոհությունների ծավալները: Իսկ սա գործող համակարգի պայմաններում հղի է նոր ճգնաժամերի վտանգներով», - պարզաբանեց քաղաքագետը:
