Ամերիկյան ստանդարտներ՝ ԵԱՏՄ գոտում․ հայաստանյան մաքսայինի դիլեման

Պետական եկամուտների կոմիտեում քննարկել են ԱՄՆ-ի հետ սահմանային վերահսկողության ոլորտում համագործակցության ընդլայնումը, սակայն փորձագիտական շրջանակներում հարց է առաջանում, թե որքանով է արևմտյան ստանդարտների խորքային ինտեգրումը համատեղելի եվրասիական մաքսային տարածքում Հայաստանի ստանձնած պարտավորությունների հետ։

ՊԵԿ նախագահ Էդուարդ Հակոբյանը հյուրընկալել է ԱՄՆ պետքարտուղարության Արտահանման հսկողության և սահմանային անվտանգության ծրագրի (EXBS) տարածաշրջանային խորհրդատու Քերն Չեյսնին և Թմրամիջոցների դեմ պայքարի ու իրավապահ համագործակցության գրասենյակի (INL) տնօրեն Զաքարի Բարտերին։

Կոմիտեի ղեկավարը բարձր է գնահատել ամերիկյան կողմի աջակցությունը ենթակառուցվածքների զարգացման և կադրերի վերապատրաստման գործում։ Կողմերը քննարկել են ռիսկերի կառավարման համակարգի կատարելագործման հարցերը, մասնավորապես՝ վերլուծական կարողությունների հզորացման տեսանկյունից։ Ընդգծվել է նաև INL-ի դերը մաքսանենգության դեմ պայքարում տեխնիկական հագեցվածության ապահովման գործում։

Այնուամենայնիվ, ամերիկյան ընթացակարգերի և սարքավորումների ակտիվ ներդրումը ստեղծում է երկիմաստ իրավիճակ՝ հաշվի առնելով Հայաստանի անդամակցությունը Եվրասիական տնտեսական միությանը (ԵԱՏՄ): Հանրապետությունը գտնվում է Ռուսաստանի և միության մյուս երկրների հետ միասնական մաքսային տարածքում, ինչը ենթադրում է օրենսդրության միասնականացում և ապրանքների ազատ տեղաշարժ։

Այս համատեքստում մտահոգիչ է մնում այն հարցը, թե ինչպես է պաշտոնական Երևանը պատրաստվում համադրել արևմտյան մոդելով արդիականացումը ԵԱՏՄ խիստ կանոնակարգերի հետ, և արդյոք վերահսկողական ամերիկյան գործիքակազմի կիրառումը չի հանգեցնի տեխնիկական կամ քաղաքական հակասությունների միութենական գործընկերների հետ։