Հայաստանի կառավարությունը երկարաժամկետ համագործակցության պայմանագիր է կնքել աշխարհում առաջատար աքսելերացիոն ընկերություններից մեկի՝ ամերիկյան Plug and Play-ի հետ, որը ոչ միայն արդեն հաջողությամբ իրականացրել է իր առաջին ծրագիրը Հայաստանում, այլ այժմ ունենալու է մշտական գրասենյակ Երևանում։
Հայաստանում ստարտափ էկոհամակարգի զարգացման համար ստեղծվում են նոր հնարավորություններ։ Բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարար Մխիթար Հայրապետյանը կառավարության հուլիսի 3-ի նիստում հայտարարեց, որ ամերիկյան Plug and Play ընկերության հետ երկարաժամկետ համագործակցության հիմքեր են դրվում՝ 2028 թվականը ներառյալ։ Ընկերությունը, որը ճանաչված է որպես աշխարհի ամենախոշոր աքսելերատորներից մեկը, արդեն իրականացրել է 26 շաբաթ տևած ծրագիր Հայաստանում՝ 2024–2025 թվականներին։
Plug and Play-ը ընտրվել էր ՀՀ կառավարության՝ 2024-ին անցկացված դրամաշնորհային մրցույթի արդյունքում, որի նպատակն էր Հայաստան բերել նորարարական էկոհամակարգի խոշոր միջազգային խաղացող։ Ծրագիրն ուղղված էր դեռևս գաղափարի փուլում գտնվող թիմերին՝ նրանց ուղեկցելով մինչև պրոտոտիպի ստեղծում և միջազգային շուկաներ դուրս գալու փուլեր։ Նախաձեռնությունը ներառում էր մենթորություն, խորհրդատվություն և կապեր ներդրողների հետ։
Հայրապետյանի խոսքով՝ բոլոր հայաստանյան ստարտափները, որոնք ընդգրկված են եղել ծրագրում, հնարավորություն են ստացել համագործակցել Սիլիկոնյան հովտի կորպորացիաների հետ, ստեղծել կապեր և կնքել գործարքներ։ Նա դա գնահատեց որպես «ծայրահեղ արդյունավետ» ծրագիր։
Ծրագրի շրջանակում Հայաստան են ժամանել բարձր որակավորում ունեցող 46 մասնագետներ, որոնք իրենց փորձով ու գիտելիքներով օգնել են տեղական թիմերին՝ գաղափարից մինչև միջազգային շուկա հասնելու ճանապարհին։
Այս հաջողությունն արդեն արձանագրվել է նաև միջազգային ցուցանիշներում։ Վերջերս հրապարակված ստարտափների գլոբալ ինդեքսում Հայաստանը բարելավել է դիրքերը 3 հորիզոնականով՝ հասնելով 54-րդ տեղին։ Համակարգին Plug and Play-ի միանալը դիտարկվում է որպես հիմնական գործոն։
Կառավարությունը նախատեսում է իրականացնել եռամյա նոր ծրագիր՝ 6 փուլով (տարեկան 2 ծրագիր), որոնցից յուրաքանչյուրում ընդգրկվելու է 15–20 ստարտափ։ Այն ներառելու է ինկուբացիոն, նախաաքսելերացիոն և աքսելերացիոն փուլեր՝ ապահովելով տեխնոլոգիական ընկերությունների ամբողջական զարգացման շղթա։ Ծրագիրն իրականացվելու է առանց պետական բյուջեի լրացուցիչ ֆինանսավորման, իսկ արդյունավետության չափորոշիչները սահմանվելու են KPI համակարգով։
Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը շեշտեց, որ այսպիսով Հայաստանը պաշտոնապես դառնում է ոլորտի համաշխարհային առաջատարներից մեկի գործընկերը։ Plug and Play-ը բացելու է գրասենյակ Երևանում և դառնում է տեղական էկոհամակարգի մի մասը՝ տեխնոլոգիական ապագայի ձևավորման ճանապարհին։
VERELQ-ը նշում է, որ 2023 թվականին Հայաստանի ՏՏ ոլորտի շրջանառությունը կազմել է 837 միլիարդ դրամ՝ համարժեք 2,12 միլիարդ ԱՄՆ դոլարի։ Սա 43%-ով կամ 630 միլիոն դոլարով ավել է, քան նախորդ տարում։ 2023 թվականին ՏՏ ոլորտի բաժինը Հայաստանի ՀՆԱ-ում կազմել է 6.7%, մինչդեռ 2022 թվականին այդ ցուցանիշը եղել է ընդամենը 3.2%։ 2024 թվականին ՏՏ և բարձր տեխնոլոգիաների արտադրության ընդհանուր շրջանառությունը գերազանցել է 1 տրիլիոն դրամը։ Վերջին հինգ տարվա ընթացքում ՏՏ ոլորտի համախառն շրջանառությունն աճել է 4.5 անգամ, իսկ աշխատատեղերի քանակը՝ 2.5 անգամ՝ անցնելով 50 հազար մարդը։
