«Հաջողություն եմ մաղթում Հայաստանի նոր ձեւավորվելիք կառավարությանը»: Այն բանից հետո, երբ Նիկոլ Փաշինյանի «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցությունը, չնայած Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած ռազմական պարտությանը եւ ներքին խնդիրներին, հաղթանակեց ընտրություններում, Հանրապետության հին նոր վարչապետը բազմաթիվ նման հայտեր ստացավ։ Հատկապես հետաքրքիր է, եթե նրանք Երևան են գալիս Անկարայից։ Մինչդեռ, 2021 թվականի օգոստոսի 29-ին նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը հենց նման հաշտեցման ժեստ ցուցադրեց։ Որքանով է այն լուրջ։ Կարող ենք խոսել հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման նոր փորձի մասին։
Այս մասին գրում է ՄԳԻՄՕ-ի միջազգային հետազոտությունների ինստիտուտի եվրոատլանտյան անվտանգության կենտրոնի առաջատար գիտաշխատող Սերգեյ Մարկեդոնովը՝ Bunin & Co Տելեգրամային ալիքի համար։
«Առաջին հայացքից Էրդողանի ոճաբանությունը լավատեսության տեղիք է տալիս։ Նա խոսում է «կառուցողական մոտեցման» մասին ողջ Կովկասյան տարածաշրջանի համար, «հարևան հարաբերությունների զարգացման» մասին։ Սակայն ավելի խորը քննարկման դեպքում լավատեսական եզրակացությունները պետք է մի կողմ դնել։ Հայաստանի վերաբերյալ հայտարարությունը հնչել է թուրք առաջնորդի՝ Բոսնիա և Հերցեգովինայում կատարած նշանակալի այցից հետո։ Այնտեղ նա զբոսնում էր Հին Սարաևի փողոցներով, ծաղիկներ դնում Ալիա Իզեթբեգովիչի շիրիմին։ Իր բոլոր գործողություններով Էրդողանը ցույց էր տալիս՝ Թուրքիան Բալկաններում «լուրջ և երկար» է լինելու։ Դրանից հետո ինչու նա չցուցաբերի Կովկասում ներկայության վերաբերյալ մտադրությունների ողջ լրջությունը։
Բարիդրացիության մասին ընդհանուր խոսքերից բացի ինչ թեզեր է առաջարկել Թուրքիայի առաջնորդը։ Էրդողանը խոսել է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև համապարփակ խաղաղության մասին: Ինքնին առողջ գաղափար է, սակայն երկրորդ ղարաբաղյան պատերազմից հետո ըստ էության տեղի է ունենում երկու հարևան պետությունների միջև էթնոքաղաքական հակամարտության շարունակություն։ Սահմանների սահմանազատման եւ սահմանագծման հարցը օրակարգում է, բայց փոխշահավետ փոխզիջման հիմքեր չկան։ Երևանն ու Բաքուն փոխվեցին տեղերով։ 2020 թվականից հետո ադրբեջանական կողմն իրեն հաղթող է զգում։ Եվ պատրաստ է թելադրել Հայաստանին պայմաններ։
Այդ առումով նա ակնկալում է Թուրքիայի աջակցությունը։ Եվ հասկանալի է, որ Էրդողանը, ինչպես և ցանկացած այլ քաղաքական գործիչ, ալտրուիստ չէ։ Նա խաղաղության կողմ է, բայց իր և իր դաշնակիցների համար շահավետ պայմաններով։ Սակայն Երևանում մտավախություն ունեն, որ Ղարաբաղի հարցում զիջումները կարող են շարունակություն ունենալ։ Եվ երաշխիքներ չկան, թե որ կետում այդ գործընթացը կանգ է առնելու։ Էրդողանը նաեւ վկայակոչում է Ռուսաստանի եւ Իրանի առաջնորդների կարծիքը։ Դա նրա ֆիրմային ոճն է։
Այնտեղ, որտեղ չկա լիակատար վստահություն իր ուժերի նկատմամբ, պետք է ցույց տալ համատեղ գործողությունների պատրաստակամություն: Այս մեթոդը փորձարկված է, թե ՆԱՏՕ-ի, թե ԱՄՆ-ի հետ հարաբերություններում։ Բայց Եվրասիայում իր ազդեցությունն ամրապնդելու ձգտումն ավելի քան ակնհայտ է։ Այդ համատեքստում Հայաստանի հետ հարաբերությունների կարգավորումը, ավելի շուտ, ուժի դիրքերից է տեղի ունենալու, որպես այդ ռազմավարական նպատակի իրագործման գործիք», - նշում է Սերգեյ Մարկեդոնովը։
