Հայաստանի ռազմական բյուջեն կկրճատվի, մինչդեռ Բաքուն կավելացնի ռազմական ծախսերը

Հայաստանի կառավարությունը սեպտեմբերի 25-ին հաստատեց 2026 թվականի բյուջեի նախագիծը, որով պաշտպանությանը նախատեսվում է հատկացնել 560 մլրդ դրամ, կամ մոտ 1.45 մլրդ դոլար։ Սա 2021 թվականից ի վեր պաշտպանական ծախսերի առաջին կրճատումն է այն բանից հետո, երբ 2020 թվականի պատերազմից հետո ռազմական ծախսերը սկսել էին կտրուկ աճել։ 2025 թվականի համեմատ, երբ այս նպատակով հատկացվել էր 660.9 մլրդ դրամ, բյուջեն նվազել է 100 մլրդ դրամով։

Այս որոշումը կայացվել է Վաշինգտոնում օգոստոսի 8-ին Հայաստանի, Ադրբեջանի և ԱՄՆ-ի ղեկավարների միջև խաղաղության հռչակագրի նախաստորագրումից հետո։ Ավելի վաղ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել էր, որ ռազմական ծախսերի կրճատումը «տրամաբանական» քայլ է։ Նա պարզաբանել էր, որ 2025 թվականին պաշտպանական բյուջեի կտրուկ աճը պայմանավորված էր եղել որոշ հրատապ կարիքներով և որոշ վարկերի վաղաժամկետ մարմամբ։ Մասնավորապես, նա նշել էր, որ այն վարկերը, որոնք պետք է մարվեին 2030 կամ 2035 թվականին, մարվել են ավելի շուտ՝ հետագա պարտքային բեռը նվազեցնելու համար։

Փաշինյանն ընդգծել է, որ չնայած 2025 թվականի համեմատ կրճատմանը, 2026 թվականի ռազմական բյուջեն մնում է ավելի բարձր, քան երբևէ մինչև 2024 թվականը։ Սա, նրա խոսքով, վկայում է պաշտպանական ծախսերի բնականոն աճի մասին, որոնք ժամանակավորապես ավելացվել էին արտակարգ խնդիրները լուծելու համար։ Այսպիսով, կառավարությունը արտակարգ միջոցառումներից անցնում է պլանային և կայուն ֆինանսավորման, որը, այնուամենայնիվ, կշարունակի ամրապնդել երկրի պաշտպանունակությունը։

Հարկ է նշել, որ այս որոշմանը զուգահեռ, Հայաստանի կառավարությունը հանդես է եկել ևս մեկ վիճահարույց նախաձեռնությամբ։ Հետխորհրդային պատմության մեջ առաջին անգամ Հայաստանը նախաձեռնել է պարտադիր զինվորական ծառայության տևողության կրճատում։ Այս նախաձեռնությունը, որը երկրի պաշտպանության նախարարությունը հայտարարել է սեպտեմբերի 11-ին, առաջարկում է զորակոչի ժամկետը կրճատել 24-ից մինչև 18 ամիս՝ սկսած 2026 թվականի ամառային զորակոչից։ Իշխանությունները դա ներկայացնում են որպես տարածաշրջանում անվտանգության իրավիճակի կտրուկ բարելավման ուղղակի արդյունք։

Շատերը նշում են, որ մինչդեռ ԵՄ մի շարք երկրներ, աճող սպառնալիքների ֆոնին, քննարկում են զորակոչի վերականգնումը, Հայաստանը, որը մինչև վերջերս բախվում էր գոյաբանական մարտահրավերների, կրճատում է զինվորական ծառայության տևողությունը։

Ռազմական բյուջեն և զինվորական ծառայության տևողությունը կրճատելու այս նախաձեռնությունները համընկան այն լուրերի հետ, որ Ադրբեջանը 2026 թվականին պաշտպանության ծախսերը կավելացնի մոտավորապես 4%-ով՝ հասնելով 4.3 միլիարդ եվրոյի։