ElectricYerevan-ի ֆենոմենը. Պայքարը սոցիալական էր, թե՞ քաղաքական
Ո՞րն էր ElectricYerevan-ի ֆենոմենը, ադրյո՞ք դա միայն սոցիալական շարժում էր, թե քաղաքական գործընթաց, թեկուզև քողարկված: Մեկ տարի անց էլ այս հարցերը շարունակում են արդիական մնալ: Այսօր այդ ու մի շարք այլ հարցեր օրակարգային էին նաև նորաբաց «Հոդված 3» ակումբում, ուր հավաքվել էին ElectricYerevan-ի ակտիվիստներն ու մասնակիցները՝ վերհիշելու, վերլուծելու, ինչու չէ՝ վերապրելու անցյալ հունիսի իրադարձությունները:
Մաքսիմ Սարգսյան, ElectricYerevan-ի առաջնորդներից
«Սա իսկապես սոցիալական շարժում էր, բայց բոլորս էլ հասկանում ենք, որ սոցիալական բոլոր խնդիրները առաջանում են միայն այն պատճառով, որ Բաղրամյան 26-ում նստած անձը և հայրենի կառավարությունը չեն աշխատում հօգուտ ժողովրդի, այլ աշխատում են հօգուտ սեփական գրպանի: Բոլորս էլ դա հասկանում ենք՝ սոցիալական հարցերը գալիս են քաղաքական գործիչներից, վերջիններիս սխալ աշխատելու պատճառով: Եվ այնպես չէր, որ ուղղակի մի օր բոլորն եկան Բաղրամյան պողոտա. Դրան հաջորդել են ամիսների աշխատանքներ, քննարկումներ քաղաքացիների հետ բակ առ բակ, ինչն էլ բերեց նման մոբիլիզացիայի»:
Ալեքսանդր Իսկանդարյան, քաղաքագետ, Կովկասի ինստիտուտի տնօրեն
«Բաղրամյանը քաղաքական բողոքի տեսակ էր, և խոսքն այստեղ ամենևին էլ սոցիալական պայքարի մասին չէր: Եվ այդ ալիքը ElectricYerevan-ով չէ, որ առաջացավ, այն ձևավորվել է նախկինում՝ Թեղուտից, Մաշտոցի պուրակից սկսած: Բայց այս բողոքի ակցիայի պատճառը ամենևին էլ էլեկտրաէներգիայի խնդիրը չէր, այլ մի խումբ մարդկանց գոյությունն է, որոնք կարող են արտահայտել այն բողոքը, որ կա հանրության շրջանում: Եվ այդ պատճառով է, որ բողոքի ակցիաներ անպայման լինելու են հետագայում ևս, իսկ թե ինչ առիթներով՝ կարևոր չէ: Խնդիրը նրանում է, որ քաղաքական համակարգը Հայաստանում խայտառակ ձևով քայքայված է, հանրությունն ընդհանրապես չի հավատում քաղաքական համակարգին: Բայց իշխանությունները ինչպես հեշտությամբ լուծել են նման բողոքի ալիքները, այնպես էլ հեշտությամբ լուծելու են դրանք, որովհետև ամենասարսափելին, ինչը սպառնում է իշխանություններին, բողոքավորների պայմաններին համաձայնելն է: Ինչպես և եղավ. Չե՞ք ուզում 150 դրամ՝ խնդրեմ, 100 դրամ է տրանսպորտը: Չե՞ք ուզում Մաշտոցի պուրակի շինարարությունը՝ խնդրեմ, այն դադարեցվում է, և այլն: Եվ այսպես կլինի այնքան ժամանակ, քանի դեռ Հայաստանում չի ձևավորվել կուսակցական լուրջ համակարգ»:
Վահրամ Մարտիրոսյան, գրող-հրապարակախոս
«Եվ 2008 թվականի ալիքը, և անցած տարվա այս շարժումը վկայությունն են, որ նոր սերունդ ունենք, որը տարբերվում է խորհրդային միության շշալցված սերնդից և իր հայացքն ունի հառած դեպի Արևմուտք: Նյութական կողմը կարող է միայն կարճատև բողոքի ալիքի առիթ դառնալ, բայց եթե հարցը դիտվեր ավելի լայն համատեքստում, դիտվեր իբրև բողոք նեոգաղութացման դեմ, ապա այդ ալիքը կարող էր ավելի լայն շերտերի ընդգրկել և ավելի շարունակական լինել»:
Վարդան Հարությունյան, իրավապաշտպան
«ElectricYerevan-ին իրենից հետո շատ լուսանկարներ թողեց, որոնք անմահացրել են այդ օրերի Երևանի սրտում տեղի ունեցող իրադարձությունները: Նրանց թվում փոքրիկի նկարն է՝ «Չե՛ք ուտելու իմ բաժին կաթը» գրությամբ շապիկով: Բայց այս փոքրիկը միամիտ է, քանի որ իր բաժին կաթը կերել են, ուտում են և ուտելու են: Իշխանությունում որևէ մեկի առաջ չկա խնդիր դրված փոխել իրենց գործելաոճը, ավելին՝ այս կարգի իշխանություններն առանց բռնությունների չեն կարող: Չի պատրաստվում փոխել իր վարվելակերպը նաև Ոստիկանությունը, որը դրսևորել է իր գործունեությունը և՛ անցած տարվա շարժման օրերին, և՛ շարունակելու է դրսևորել հետագայում ևս. եթե լինեն քիչ թե շատ բազմամարդ միջոցառումներ, այսօր էլ ականտեսը կլինենք, որ որևէ փոփոխություն չի եղել: Տպավորությունը, թե անցած տարվանից հետո նրանք ինչ-որ հարցերում փոխվել են, խաբուսիկ է: Միակ ուրախալին այն է, որ սերնդափոխության նախաշեմին ենք և եկողների երկիրը լինելու է անկասկած ավելի լավը»:
Զառա Հովհաննիսյան, հրապարակախոս
«Խնդիրը սոցիալական էր, բայց իշխանությունը այն դարձրեց քաղաքական»:
Դանիել Իոնիսյան, «Իրազեկ քաղաքացիների միավորում»
«Հիմնական խնդիրը, որ կա Հայաստանում այն է, որ կուսակցությունները չունեն հանրային վստահություն: Եթե լուծվի այս խնդիրը և բարձրացվի կուսակցությունների ինստիտուտի լեգիտիմությունն ու հեղինակությունը, ապա մենք կկարողանանք առաջընթաց արձանագրել: Անցած տարի Բաղրամյանի հիմնական խնդիրներից մեկը հենց դրանից սկսվեց, երբ կուսակցությունները փորձեցին ներգրավվել, այստեղից էլ խնդիրներն ի հայտ եկան: Կարծում եմ, որ կուսակցությունները պետք է հենց սկզբից մասնակցեին գործընթացին, բայց իրենք էլ շատ լավ հասկանում էին, որ եթե սկզբից մասնակցեին, ոչ մի բան էլ չէր ստացվի: Եվ հիմնական խնդիրը, որ նման շարժումների առաստաղը սահմանափակ է, հենց այստեղից է գալիս: Իսկ դա կարելի է լուծել միայն այն դեպքում, երբ կուսակցությունների ինստիտուտը Հայաստանում կզարգանա»:
