Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն անվիճելի կարևոր դեր է խաղում Օսմանյան կայսրության վերականգնման գործում (գիտակցաբար կամ միամտաբար՝ կիմանանք այդ մասին միայն նոր իշխանության օրոք): Այս մասին գրում է քաղաքագետ Բենիամին Մաթեւոսյանն Telegram-ի իր ալիքում։
Նրա խոսքով, եթե մինչեւ 2020թ. սեպտեմբերի 27-ը Բաքուն փորձում էր պահպանել ինչպես Մոսկվայի, այնպես էլ Անկարայի հետ հավասար հարաբերությունների գոնե պատրանքը, ապա 44 օրից հետո Ադրբեջանը դարձավ Անկարայի «քաղաքական կցորդը»: Իսկ Էրդողանն այդ կցորդն օգտագործելու է ինչպես Թեհրանի, այնպես էլ Մոսկվայի դեմ։
«Շատերը չէին հասկանում (հիմա էլ չեն հասկանում), որ անցյալ տարվա պատերազմը ոչ այնքան Արցախի համար պատերազմ էր, որքան Սյունիքի համար պատերազմ, ինչն անհրաժեշտ էր Թուրքիային, իսկ հեռահար նպատակն Իրանն ու Ռուսաստանն էին։ Եթե Էրդողանը մեր դեմ կռվել է ադրբեջանցիների ու ահաբեկիչների «մսով», ապա ինչու նա չի կարող նույնը անել Իրանի ու Ռուսաստանի դեմ։
Այս առնչությամբ հատկանշական է, որ հենց "CNN Türk" - ին տված հարցազրույցում է Ալիևը մեծ դժգոհություն հայտնել ոչ այնքան Հայաստանի իշխանությունների գործունեությունից, որքան պաշտոնական Մոսկվայի գործունեությունից՝ հայտարարելով, որ չի հասկանում, թե ինչու է Ռուսաստանը զինում Հայաստանին, երբ «Հայաստանի ժողովուրդն ու ղեկավարությունը հաշտվել են պարտության հետ»՝ հաշվի առնելով հունիսի 20-ի ընտրությունների արդյունքները, որոնք տեղի են ունենում ոչ այնքան ժողովրդի գործողությունների կամ անգործության արդյունքում, որքան քաղաքական էլիտայի։
Խոսքը ոչ այնքան ընտրական գործընթացի արդյունքների մասին է, որքան այն մասին, թե ինչու են ընտրությունները թույլ տրվել Փաշինյանի վարչապետության օրոք։
Սակայն Ադրբեջանի նախագահի վերջին ելույթը կրկին հաստատեց այն պարզ ճշմարտությունը, որ նոր պատերազմի սպառնալիքը դեռևս պահպանվում է։ Ավելին, նոր պատերազմն արդեն տեղի կունենա ոչ թե Արցախի տարածքում, այլ Հայաստանի տարածքում։
Եվ կրկին կարելի է հարց տալ, որ եթե Արցախը կարող է հանձնվել պատերազմով, ապա ինչու նույնը չի կարելի անել Երասխի կամ Ոսկեպարի հետ։ Եթե կարելի էր «ոչ» ասել Ռուսաստանի նախագահի առաջարկին և սպասել Շուշիի անկմանը, իսկ հետո միայն դադարեցնել պատերազմը, ապա ինչու սկզբում չասել «ոչ» Պուտինին, սպասել, մինչև ադրբեջանցիները «Զանգեզուրի միջանցք» բացեն ռազմական ճանապարհով և նոր միայն դադարեցնել պատերազմը։ Ինչու կարելի է Շուշին հանձնել և այնտեղ գտնվող Վազգեն Սարգսյանի արձանը, բայց չի կարելի հանձնել հայրենի գյուղը (Դավալին, գտնվում է Երասխից 17 կմ հեռավորության վրա) և Սարգսյանի տուն-թանգարան:
Հատկանշական է նաև այն, որ Ադրբեջանի նախագահի ելույթից պարզ դարձավ, որ իրականում Բաքուն և Անկարան կտրուկ դեմ են ՀՀ Զինված ուժերի վերազինմանը, իսկ Մոսկվան շարունակում է դա անել անկախ Ադրբեջանի և Թուրքիայի ցանկություններից։
Սակայն այստեղ հետաքրքիր կլիներ իմանալ, թե Հայաստանի իշխանություններին վերազինելու հարցում իրականում ավելի մոտ է պաշտոնական Մոսկվայի դիրքորոշումը, թե Անկարայի ու Բաքվի դիրքորոշումը:
Հետաքրքիր կլիներ մտածել նաև այն մասին, որ եթե չլիներ Ռուսաստանի դիմադրությունը, պաշտոնական Երևանն արդեն կճանաչեր Ադրբեջանի «տարածքային ամբողջականությունը» և վերջնականապես կհրաժարվեր Արցախից ու Արցախահայությունից»,- հարց է տալիս քաղաքագետը։
