«Օգոստոսի 9-ի վաշինգտոնյան հռչակագրում Հայաստանի համար հետագա խնդիրներ ստեղծելու բացասական ներուժ ունեցող սահմանումներից մեկը այդ փաստաթղթի երրորդ կետի այս հատվածն է՝ «Այս ջանքերը կներառեն Ադրբեջանի Հանրապետության հիմնական մասի և Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության միջև Հայաստանի Հանրապետության տարածքով անխոչընդոտ հաղորդակցությունը, Հայաստանի Հանրապետության համար միջազգային ու ներպետական հաղորդակցության փոխադարձ առավելություններով» »։ Այս մասին սոցցանցերի իր էջում գրել է իրանագետ Վարդան Ոսկանյանը։
«Բանն այն է, որ Բաքվի բարբարոսական վարչախմբի պարագլուխը և նրա ողջ պետական մեքենան մինչև այս «անխոչընդոտ» բառն արդեն իսկ մեկնաբանել է՝ որպես ազատ, առանց որևէ ստուգման և խոչընդոտի հաղորդակցության ապահովում Հայաստանի Սյունիքի մարզով Բաքվի և Նախիջևանի միջև։
Թեև նույն կետում արձանագրված Հայաստանի համար «փոխադարձ առավելություններ» բառակապակցությունը փորձ է հավասարակշռելու վերոնշյալ «անխոչընդոտ» բառով տրված հեղհեղուկ սահմանումը, սակայն Բաքվի բարբարոսական վարչախմբի կողմից հետագա շահարկումների դուռը բաց է թողնված, իսկ այն կարող էր նույն այս փաստաթղթում փակվել, եթե, դիցուք, լիներ «Հայաստանի համար նույն պայմաններով» ձևակերպումը։
Իսկ ամենահեշտ և Բաքվի բռնապետության կողմից մեքենայությունների խնդիրը փակող ձևակերպումը կարող էր լինել շատ պարզ՝ «կողմերը պարտավորվում են բացել հաղորդակցության բոլոր ուղիները»»,–գրել է նա։
Այն, ինչ ամրագրած է համաձայնագրում
Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը և Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևն օգոստոսի 8-ին՝ ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի մասնակցությամբ, ստորագրեցին համատեղ հայտարարություն Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղ հարաբերությունների մասին։
Փաստաթղթի կարևորագույն բաղադրիչը, ըստ փորձագետների և վերլուծաբանների, համարվում է տրանսպորտային միջանցքի ստեղծումը, որն անցնելու է Հայաստանի հարավային մասով (Սյունիք) և ապահովելու է Ադրբեջանին անմիջական հասանելիություն Նահիջևանին՝ «միջազգային և ներքին հաղորդակցությունների փոխադարձ շահերից Հայաստանի Հանրապետության համար»։ Հայաստանը համաձայնել է տրամադրել ԱՄՆ-ին բացառիկ իրավունքներ տրանսպորտային ճանապարհի զարգացման համար իր տարածքում՝ 99 տարվա ժամկետով։
Այնուամենայնիվ, Հայաստանի սուվերենիտետը այս տարածքի նկատմամբ, համաձայն ստորագրված փաստաթղթի, կպահպանվի։ ԱՄՆ-ը հողը վարձակալությամբ կհանձնի կոնսորցիումին, որը займվելու է երկաթուղային, նավթամուղի, գազամուղի և օպտիկական լույսի գծերի զարգացմանը, ինչպես նաև հնարավոր կլինի էլեկտրականության գծերի ստեղծումը։
Առայժմ Փաշինյանն ու Ալիևը չեն ստորագրել համաձայնագրի վերջնական տեքստը, և նրանց ԱԳ նախարարները միայն նախաստորագրել են այն։ Հավանաբար դա պայմանավորված է Ադրբեջանական կողմից Հայաստանի Սահմանադրությունում փոփոխություններ կատարելուն ուղղված պահանջներով։
