Նոյեմբերի 9-ի համաձայնագրին վերադառնալը չի երաշխավորում պատերազմի կանխումը. ԱԽ քարտուղար
Լուսանկարը` Անվտանգության խորհրդի գրասենյակ
Հայաստանի Անվտանգության խորհրդի քարտուղար Արմեն Գրիգորյանը քննադատել է ընդդիմադիր գործիչների հայտարարությունները նոյեմբերի 9-ի փաստաթղթին, մասնավորապես դրա 9-րդ կետին վերադառնալու անհրաժեշտության մասին՝ Ադրբեջանի հետ միջանցքի համար հնարավոր պատերազմը կանխելու նպատակով։
Փետրվարի 20-ին կառավարության նիստից հետո լրագրողների հետ զրույցում Գրիգորյանը կասկածի տակ է դրել նման պնդումների տրամաբանությունը։ «Հայաստանը եղել է նոյեմբերի 9-ի հայտարարության մասնակից, և մենք բոլորս տեսել ենք, թե ինչ տեղի ունեցավ Լեռնային Ղարաբաղում։ Ինչպիսի՞ փաստարկներ կարող են լինել մի փաստաթղթին վերադառնալու օգտին, որի ութ կետերն արդեն խախտվել են։ Ինչպե՞ս կարելի է անտեսել այս իրականությունը և առաջարկել վերադառնալ ևս մեկ կետի։ Կա վտանգ, որ պատմությունը կրկնվի, ինչպես դա տեղի ունեցավ մնացած ութ կետերի հետ», - ընդգծել է ԱԽ քարտուղարը։
Լրագրողների այն հարցին, թե ինչու այդ դեպքում Հայաստանը հետ չի կանչում իր ստորագրությունն այդ հայտարարությունից, Գրիգորյանը պատասխանել է, որ դա «առանձին քննարկման թեմա է»՝ ավելացնելով, որ նոյեմբերի 9-ի հայտարարության մեջ այլ գործող հոդվածներ չեն մնացել, և սա է այսօրվա դե ֆակտո իրականությունը։
2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի՝ Հայաստանի, Ադրբեջանի և Ռուսաստանի միջև կնքված եռակողմ հրադադարի հայտարարությունը նախատեսում էր տարածաշրջանում բոլոր տնտեսական և տրանսպորտային կապերի ապաշրջափակում։ Փաստաթղթի համաձայն՝ Հայաստանը պետք է ապահովեր անվտանգ տրանսպորտային հաղորդակցություն Ադրբեջանի հիմնական տարածքի և Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության միջև՝ ռուս սահմանապահների վերահսկողության ներքո։
Չնայած 2023 թվականի սեպտեմբերին Լեռնային Ղարաբաղից ռուս խաղաղապահների դուրսբերմանը՝ տարածաշրջանն Ադրբեջանի վերահսկողության տակ անցնելուց հետո, ՌԴ ԱԳՆ-ն հաստատել է համաձայնագրի արդիականությունը։ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը բազմիցս ընդգծել է, որ Հայաստանը պատրաստ է հսկիչ-անցակետեր տեղակայել տրանսպորտային հաղորդակցությունն ապահովելու համար, սակայն դեմ է այս կետը որպես «միջանցքի» տրամադրման պահանջ ադրբեջանական մոտեցմանը, քանի որ փաստաթուղթը չի նախատեսում Հայաստանի ինքնիշխանության սահմանափակում։
