Թուրքիա VS Իրան. Սիրիան պանթուրքիզմի և pax iranica-ի թատերաբեմ

Իրանի խորհրդարանի նախագահ Ալի Լարիջանին հայտարարել է, որ Թեհրանը կշարունակի աջակցել Դամասկոսին՝ ահաբեկչության դեմ պայքարում:

Սիրիայի նախագահ Բաշար Ասադի հետ հանդիպման ժամանակ Ալի Լարիջանին հայտարարել է, որ «Իրանի Իսլամական Հանրապետությունը վստահ է, որ Սիրիայի բանակն երկրի ողջ տարածքը կմաքրի ահաբեկիչների ներկայությունից»:

Թուրք-իրանական շահերը բախվում է ողջ Մերձավոր Արևելքում՝Անկարան ցանկանում է գլխավոր դերակատարում ունենալ սուննիական աշխարհում, իսկ Իրանը՝համակարգում է շիական համայնքներն ու իրանամետ երկրներին՝ստեղծելով այսպես կոչված շիական կիսալուսինը կամ առանցքը, որի բաղկացուցիչ և կարևորագույն հատվածը՝Սիրիան է:

Թուրքիան՝ Սիրիայի հյուսիսում քրդական գործոնի դեմ պայքարում իրականացրել է մի շարք ռազմական գործողություններ, իսկ այս պահին թուրքական տարբեր ռազմակայաններ են տեղակայված Սիրիայի հյուսիսում: Անկարան գործում է թե սեփական զինուժի օգնությամբ Սիրիայի հյուսիսում, թե աջակցում է թուրքական պրոքսի ուժերին՝թուրքմենների ջոկատներին աջակցություն, ինչպես նաև տարբեր սուննիական իսլամիստական ուժերի լոգիստիկ հնարավորությունների կիրառում:

Անկարան իր պանթուրքիստական և նեոօսմանական քաղաքականության շրջանակներում հենվում է Սիրիայի թուրքմենների և սուննիական ուժերի վրա, իսկ Իրանը՝շիական ուժերի կամ Ասադի ընտանիքի ու ալևիների վրա:

Փաստորեն, Սիրիայում տեղի է ունենում Թուրքիա-Իրան պրոքսի պատերազմը կամ բախվում են 2 գեոպոլիտիկ ռազմավարություններ՝պանթուրքիզմն ու նեոօսմանիզմը և շիական առանցքը կամ pax iranica-ն:

Մեծ Մերձավոր Արևելքում Թուրքիան և Իրանը գեոպոլիտիկ մրցակիցներ են և Թեհրանի համար Անկարայի պանթուրքական և նեոօսմանական ռազմավարությունը՝ազգային անվտանգության և տարածքային ամբողջականության սպառնալիք են ներկայացնում:

Երկու երկրները չնայած զարգացնում են տնտեսական, էներգետիկ, լոգիստիկ կապերը, սակայն գեոպոլիտիկ առումով նրանց շահերը բախվում են՝Մեծ Մերձավոր Արևելքում, Հարավային Կովկասում, Կենտրոնական Ասիայում և անգամ Աֆրիկայում և Արաբական թերակղզում:

Վարդան Վարդանյան