Համաշխարհային ռազմական ծախսերի ընդհանուր ծավալը 2021 թվականին կազմել է 2,113 տրլն դոլար։ Մինչ այդ 2 տրիլիոն նշագիծը երբեք չէր գերազանցվել, ասվում է երկուշաբթի օրը հրապարակված Ստոկհոլմի Խաղաղության հետազոտությունների միջազգային ինստիտուտի (SIPRI) զեկույցում, փոխանցում է ՏԱՍՍ-ը։
Ամենամեծ ռազմական բյուջե ունեցող երկրների հնգյակում են ԱՄՆ-ը, Չինաստանը, Հնդկաստանը, Մեծ Բրիտանիան և Ռուսաստանը: Նրանց բաժին է ընկնում համաշխարհային ծախսերի 62%-ը։
2021 թվականը ռազմական ծախսերի անընդմեջ աճի յոթերորդ տարին էր։
«Նույնիսկ COVID-19 համաճարակի տնտեսական ազդեցության պայմաններում համաշխարհային ռազմական ծախսերը հասել են ռեկորդային մակարդակի, - ասում է Դիեգո Լոպես դա Սիլվան, Պաշտպանական ծախսերի և սպառազինությունների ծրագրի ավագ գիտաշխատող: - Գնաճը իրական արտահայտությամբ դանդաղեցրել է աճը, իսկ անվանական արտահայտությամբ ռազմական ծախսերն աճել են 6,1%-ով»:
Տնտեսության կտրուկ վերականգնման արդյունքում համաշխարհային ռազմական բեռը՝ որպես ՀՆԱ-ի մասնաբաժին, անցյալ տարի նվազել է 0,1 տոկոսային կետով՝ 2020 թվականի 2,3%-ից 2021 թվականին հասնելով 2,2%-ի։
Ռուսաստանի և ԱՄՆ-ի ծախսերը
Ռուսաստանը, ըստ ինստիտուտի, 2021 թվականին ավելացրել է իր ռազմական ծախսերը 2,9%-ով՝ հասնելով 65,9 մլրդ դոլարի, սա անընդմեջ աճի երրորդ տարին էր, 2021 թվականին Ռուսաստանի ռազմական ծախսերը կազմել են ՀՆԱ-ի 4,1%-ը։
«Նավթից և գազից ստացված մեծ եկամուտները օգնեցին Ռուսաստանին մեծացնել ռազմական ծախսերը 2021 թվականին: 2016-2019 թվականներին դրանք նվազել են էներգակիրների ցածր գների ֆոնին՝ զուգակցված պատժամիջոցների հետ՝ ի պատասխան 2014 թվականին Ղրիմի բռնակցման», - մեկնաբանել է Ռազմական ծախսերի և սպառազինությունների արտադրության ծրագրի տնօրեն Լյուսի Բերո-Սուդրոն։
Պաշտպանության բյուջեի հոդվածը, որը կազմում է Ռուսաստանի ընդհանուր ռազմական ծախսերի մոտ ¾-ը և ներառում է օպերատիվ ծախսերի, ինչպես նաև զենքի գնումների ֆինանսավորումը, տարվա ընթացքում վերանայվել է դեպի վեր: Վերջնական ցուցանիշը կազմել է 48,4 միլիարդ դոլար՝ 14 տոկոսով ավելի, քան 2020 թվականի վերջի բյուջեն էր:
ԱՄՆ ռազմական ծախսերը 2020-ի համեմատ նվազել են 1,4%-ով և կազմել 801 մլրդ դոլար, իսկ 2021-ին ՀՆԱ-ի համեմատ 3,7%-ից նվազել են մինչև 3,5%:
Զեկույցում նշվում է, որ 2012-2021 թվականներին ռազմական հետազոտությունների և զարգացման վրա ԱՄՆ-ի ծախսերն աճել են 24%-ով, մինչդեռ զենքի գնման ֆինանսավորումը նվազել է 6,4%-ով։ Անցյալ տարի նվազում է գրանցվել երկու ուղղություններով՝ համապատասխանաբար 1,2%-ով և 5,4%-ով։
«2012-2021 թվականների ընթացքում R&D ծախսերի աճը ցույց է տալիս, որ ԱՄՆ-ն ավելի շատ կենտրոնացած է հաջորդ սերնդի տեխնոլոգիաների վրա, - գրում է Ռազմական ծախսերի և սպառազինությունների ծրագրի հետազոտող Ալեքսանդրա Մարկշտայները: - ԱՄՆ կառավարությունը բազմիցս ընդգծել է ռազմավարական մրցակիցների նկատմամբ ԱՄՆ տեխնոլոգիական գերազանցության պահպանման անհրաժեշտությունը»:
Այլ երկրներ
2014 թվականին Ռուսաստանի կողմից Ղրիմի բռնակցումից հետո Ուկրաինայի պաշտպանության ուժեղացումը հանգեցրեց ռազմական ծախսերի ընդհանուր աճին այդ ժամանակահատվածում 72%-ով։ 2021 թվականին դրանք նվազել են մինչև 5,9 միլիարդ դոլար, բայց դեռևս կազմում են ՀՆԱ-ի 3,2 տոկոսը։
Չինաստանի ծախսերը 2021 թվականին կազմել են 293 միլիարդ դոլար՝ 4,7 տոկոսով ավելի, քան 2020 թվականին: Սա 27-րդ տարին անընդմեջ է, ինչ երկրում ավելացել են ռազմական ծախսերը։
Անցյալ տարի Իրանի ռազմական բյուջեն 4 տարվա ընթացքում առաջին անգամ ավելացել է և հասել 24,6 միլիարդ դոլարի։
Հնդկաստանը, 76,6 միլիարդ դոլար ռազմական ծախսերով, 2021 թվականին աշխարհում երրորդ տեղում է: Սա 0,9 տոկոսով ավելի է, քան 2020 թվականին, և 33 տոկոսով ավելի, քան 2012 թվականին։ Երկիրը ձգտում է ուժեղացնել սեփական ռազմական արդյունաբերությունը, 2021 թվականի ռազմական բյուջեում կապիտալ ներդրումների 64%-ն ուղղվել է հնդկական արտադրության զենքի գնմանը։
Գերմանիան, որը Կենտրոնական և Արևմտյան Եվրոպայում երրորդ խոշորագույն ծախսեր իրականացնողն է, 2021 թվականին իր ինքնաթիռների վրա ծախսել է 56 միլիարդ դոլար կամ ՀՆԱ-ի 1,3 տոկոսը: Գնաճի պատճառով ռազմական ծախսերը 2020 թվականի համեմատ 1,4%-ով ցածր են եղել։
