Նույնիսկ փակ սահմանների դեպքում Հայաստանը չունի տնտեսական անվտանգության այնպիսի հայեցակարգ, որով կկարողանա դիմակայել Թուրքիայի կամ ցանկացած այլ երկրի կողմից իրականացվող տնտեսական էքսպանսիային։ Հաշվի առնելով թուրքական կապիտալի գերակայությունը մեր տարածաշրջանում, պետք է նշենք, որ Հայաստանը որևէ հնարավորություն չունի մինչ այս պահը, որպեսզի կարողանա հակազդել թուրքական էքսպանսիոնիստական քաղաքականությանը, եթե Թուրքիան որոշի տնտեսական էքսպանիսիա կիրառել ՀՀ նկատմամբ։Նույնիսկ հիմա հայկական շուկայում թուրքական տեքստիլին գին-որակ հարաբերակցությամբ այլընտրանք չկա, իսկ գյուղատնտեսական արտադրանքին եթե անգամ այս պահին որոշակի հավասարակշռում հնարավոր է իրանական և ռուսական արտադրանքով, ապա շատ մոտ ապագայում, երբ տեղական գյուղատնտեսության համար նոր ճգնաժամ կսկսվի` վայրի ուրբանիզացման պատճառով, թուրքական գյուղմթերքը ուղղակի գին-որակ հարաբերակցությամբ Հայաստանում այլընտրանք չի ունենա, իսկ տեղական գնորդը, որի կենցաղային պայմանների ծանրացումը կստիպի այլևս հաշվի չառնել ապրանքի թուրքական ծագումը, իսկ տեղական ապրանքը կլինի թանկ և որակով հաճախ զիջող։Ուստի թուրքական տնտեսական էքսպանիսան երբ միանա ադրբեջանական էներգետիկ էքսպանսիային, Հայաստանի Հանրապետությունը կդառնա պարզապես «տրաֆարետային» պետություն` իրենից ոչինչ չներկայացնող։Պատկերացրեք, եթե Ադրբեջանը սկսի Հայաստանին վաճառել գազ և նավթամթերք ավելի ցածր, քան դա կարող է անել Ռուսաստանը։ Հայաստանի անկախության համար դա կլինի ուղղակի կործանարար հարված` էներգետիկ էքսպանսիան կկոտրի դիմադրության վերջին օջախները։Ուստի, եթե Թուրքիան և Ադրբեջանը հետևեն Թուրգութ Օզալի խորհրդին, ապա առանց պատերազմի էլ Հայաստանը դիմադրելու ոչինչ չի ունենա։ Քաղաքագետ Արա Պողոսյան
