Հայաստանի կառավարությունը կանգնած է լուրջ իրավական ու ֆինանսական փորձության առաջ․ Ստոկհոլմի արբիտրաժում քննվելու է «Հայաստանի էլեկտրական ցանցերի» շուրջ ներդրումային վեճը։ Կարապետյանները պահանջում են 500 միլիոն դոլար փոխհատուցում, իսկ կառավարությունը արդեն անտեսել է տրիբունալի միջանկյալ որոշումները։ Նման գործերի նախադեպերը հուշում են, որ գինը կարող է շատ բարձր լինել․ • Յուկոս ընդդեմ Ռուսաստանի – Միջազգային արբիտրաժը Ռուսաստանի դեմ կայացրեց ավելի քան 50 միլիարդ դոլարի վճիռ՝ պայմանագրային ու իրավական պարտավորությունների խախտման համար։ • Օքսիդենտալ ընդդեմ Էկվադորի – Պետությունը պարտավորվեց վճարել 1,77 միլիարդ դոլար, երբ միակողմանի խզեց ներդրումային պայմանագիրը։ • Գաբրիել Ռիսորսես ընդդեմ Ռումինիայի – Ոսկու հանքի նախագիծը կասեցնելու համար ընկերությունը պահանջեց 4,4 միլիարդ դոլար․ գործը դեռ ընթացքի մեջ է, բայց արդեն լուրջ հարված է երկրի ներդրումային հեղինակությանը։ Հիմա դիտարկենք, թե ինչ սցենարներ են սպասվում Հայաստանին. • Լավագույն սցենար – Փոխզիջման արդյունքում գումարը կրճատվում է մինչև 100-150 մլն դոլար։ Սա, իհարկե, մեծ բեռ է, բայց կառավարելի։ • Միջին սցենար – Արբիտրաժը պարտավորեցնում է վճարել պահանջի մոտ կեսը՝ 250 մլն դոլար։ Սա կկազմի պետական բյուջեի ծախսերի շուրջ 3%, և հնարավոր է ստիպի կրճատել ծրագրեր կամ վերցնել նոր պարտք։ • Վատագույն սցենար – Արբիտրաժը պարտավորեցնում է վճարել պահանջի ամբողջական գումարը՝ 500 մլն դոլար + տոկոսներ։ Սա կհասնի շուրջ 550-600 մլն դոլարի, ինչը հավասար է Հայաստանի տարեկան առողջապահական ծախսերի չափին և կբարձրացնի պետական պարտքի մակարդակը առնվազն 2,5-3 տոկոսային կետով։ Ամեն դեպքում, Հայաստանը կկանգնի նոր ֆինանսական ու իմիջային ճգնաժամի առաջ։ Քաղաքագետ Սուրեն Սուրենյանց