«Վաշինգտոնյան ձևաչափը» Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հիմնված նոր կարգավորման գործընթացում հստակ արտացոլվում են աշխարհաքաղաքական փոփոխությունները, և այն մեծ ազդեցություն կունենա Հարավային Կովկասի վրա, կարծում է քաղաքագետ Արմեն Պետրոսյանը։ Նա նշում է այն հիմնական գործոնները, որոնք հանգեցրել են այս ձևաչափի ստեղծմանը, և նրա նշանակությունը տարածաշրջանի համար։
Քաղաքագետ Արմեն Պետրոսյանը նշում է, որ «Վաշինգտոնյան ձևաչափը» ստեղծվել է մի շարք աշխարհաքաղաքական փոփոխությունների և տարածաշրջանային իրադարձությունների արդյունքում։ Նա վստահ է, որ այս նոր ձևաչափի հիմքում այն է, որ 2020 թվականի պատերազմից հետո, երբ Ադրբեջանն ու Արցախը չկարողացան կայունացնել դիրքերն ու հասնել վերջնական խաղաղության, միջազգային ուժերը, այդ թվում՝ Ռուսաստանը, չկարողացան կանխել հակամարտությունը։ Պետրոսյանը շեշտում է, որ այդ պատերազմը ցույց տվեց, թե որքան մեծ է Ռուսաստանի և այլ ուժերի անզորությունը՝ կարգավորելու իրավիճակը Հարավային Կովկասում։
Քաղաքագետը նաև ընդգծում է, որ 2022 թվականին, երբ Ռուսաստանը կենտրոնացավ Ուկրաինայում գործողությունների վրա, նրա ազդեցությունը Հարավային Կովկասում նվազեց։ Եվրոպական Միությունը, և հատկապես Արևմուտքը, իրենց ռեսուրսների մեծ մասը ուղղեցին Ուկրաինա, ինչը հնարավորություն տվեց ԱՄՆ-ին և Թուրքիային ակտիվորեն ներքաշվել Հարավային Կովկասի հարցերում՝ ի նպաստ իրենց շահերի։
Արմեն Պետրոսյանը նշում է, որ 2023 թվականին տեղի ունեցած իրադարձությունները, այդ թվում՝ Արցախի հայաթափումը, ցույց տվեցին, թե ինչպես որևէ միջազգային դերակատար չկարողացավ պատշաճ կերպով արձագանքել այս իրադարձություններին։ Դրանով իսկ հարցերի լուծումը միայն մեծ տերությունների վերահսկողության տակ անցավ, ինչը որոշակիորեն խթանեց «Վաշինգտոնյան ձևաչափի» ձևավորումը։
Այնուհետև, քաղաքագետը ընդգծում է Գազայում տեղի ունեցող պատերազմի փաստը, որի համեմատաբար անպատասխանատու միջազգային արձագանքը ևս դրդեց ԱՄՆ-ին և Արևմուտքին ավելի ակտիվ գործողություններ ձեռնարկել Հարավային Կովկասում։
2024-ին տեղի ունեցած Լիբանանի պատերազմի և Սիրիայում տեղի ունեցած իշխանափոխությունների հետևանքով, Պետրոսյանի խոսքով, ոչ մի միջազգային դերակատար չկարողացավ պահել իր դիրքերը, ինչը մեծապես նպաստեց այս նոր կարգավորման ձևավորման գործընթացին։
Նա նաև նշում է, որ 2025 թվականից ԱՄՆ-ի նախագահ Դոնալդ Թրամփի վերադարձը, իր քաղաքականությունը լիովին փոխելով, նոր մոտեցումներ կբերի նաև Հարավային Կովկասի հարցերին։
«Եվրոպայից ու այլ մայրաքաղաքներից եկած մտահոգությունները միայն կարճաժամկետ և անհույս արձագանքներ են, ոչ ավելին», – հավելում է նա։ Պետրոսյանը վստահ է, որ Հարավային Կովկասի քաղաքականությունը կորոշեն ոչ թե միջազգային պատժամիջոցները կամ դիմադրությունը, այլ այն ռազմավարական որոշումները, որոնք ընդունում են գլխավոր ուժերը։
Քաղաքագետը նաև կարևորում է, որ Հայաստանը պետք է փորձի ներդնել կառուցողական մոտեցումներ՝ ոչ թե ընդդեմ, այլ հանուն իր սեփական շահերի ու տարածաշրջանային կայունության։ «Սա պետք է լինի Հայաստանի համար, տարածաշրջանի ինքնավարության ամրապնդման համար, ոչ թե ընդհանրապես՝ ընդդեմ այլոց», – եզրափակում է նա։
